Pandemitë e sëmundjeve vdekjeprurëse janë një kërcënim i përhershëm për njeriun dhe i shpallin luftë herë pas here. Historia na tregon se sëmundjet kanë shembur perandori e kanë përgjysmuar popuj, por sot në kohët moderne kemi më shumë mundësi të mbrohemi
Shpërthimi më i hershëm i pandemisë daton në vitin 430 para erës sonë, gjatë luftërave të Peloponezit. Sëmundja epidemike u shpërnda në Libi, Etiopi, Egjipt e deri në Athinë, ku u shuan 2/3 e popullsisë.
Pandemia e botës antike ishte në fakt sëmundja e Malarias. Një sëmundje që u zvarrit ndër shekuj dhe që besohet se i mori jetën Aleksandrit të Madh. Fakti që Malaria ngjitej nga mushkonjat u zbulua vetëm 2300 vite më vonë. Kështu që njerëzit e kohës as nuk e dinin nga iu vinte e keqja, dhe as nuk dinin si të mbroheshin.
Murtaja ose ndryshe siç njihet sëmundja e zezë, ndryshoi rrjedhën e një ndër perandorive më të mëdha në historinë e njerëzimit, atë të Perandorisë Romake, duke shkaktuar një lufte masive ekonomike.
Rreth 1800 vite më parë, ushtarët romak që ktheheshin nga Azia Perëndimore kishin marrë me vete edhe sëmundjen. Mark Aurelius, perandori filozof, që i kishte mbijetuar betejave ushtarake, do të vdiste nga kjo sëmundje misterioze. Bashkë me të vdiq edhe një e treta e popullsisë së perandorisë (rreth 5 milionë njerëz).
Gjate dy shekujve në vijim sëmundjet pandemike morën e jetën e mbi 50 milionë njerëzve, ndryshe 26% për qind të popullsisë botërore. Periudha mesjetare ndryshe njihet edhe si epoka me errët në historinë e njerëzimit. “Vdekja e zeze” u përhap me shpejtësi të madhe, dhe për vetëm tre vite morri jetën e 1/3 së popullsisë evropiane. Kjo pandemi u bart nga Azia qendrore në Evropë, fillimisht në Itali e Francë e pastaj e mbuloi të gjithë kontinentin evropian ku shkaktoi vdekjen e mbi 30 milionë njerëzve.
Rreth 600 vite më parë, mongolët gjatë luftës me evropianët në qytetin që është sot Krimea, iu kaluan Murtajën. Bakteret do të zbuloheshin vetëm 300 vite më vonë, kështuqë në atë kohë njerëzit nuk e kuptonin mirë nga vinte sëmundja, si transmetohej dhe si mund të kurohej. Prandaj, kur në brigjet e Siçilisë mbërriti anija e parë me ushtarë të sëmurë (një pjesë e të cilëve kishin vdekur rrugës), askush nuk e kuptoi rrezikun që iu kanosej. Shumë shpejt sëmundja u përhap në të gjithë qytetin, dhe nga aty në të gjithë Evropën.
Pasi bakteri filloi të bënte kërdinë, njerëzit kuptuan se duhet të qëndronin larg tregjeve ku mblidheshin turmat, dhe të shmangnin kontaktet me njerëzit e sëmurë. Elitat filluan të linin qytetet dhe të largoheshin për në rezidencat e tyre në fshat, e në mal, duke e marrë sëmundjen me vete. Pandemia u përhap kudo duke zhdukur komunitete të tëra, dhe duke vrarë rreth 60% te popullsise evropiane (50 milione njerëz), përfshi edhe mbretereshën e Anglisë.
Rreth 200 vite më parë, në Indi u shfaq sëmundja e Kolerës, e cila u soll në Evropë nga ushtarët britanikë dhe vrau miliona njerëz për vite të tëra.
Rreth 100 vite më parë, në Mars 1918 në mes të ushtarëve amerikanë u shfaq një grip agresiv, i cili vriste kryesisht të rinjtë, pasi provokonte një reaksion ekstrem të sistemit imunitar. Megjithëse ky grip ishte tepër i rrezikshëm, dhe përhapej me shpejtësi. Kështu pas përfundimit të Luftës së parë botërore, gripi spanjoll infektoi 500 milionë njerëz, ndërsa numri i vdekjeve vlerësohet të jetë së paku 50 milionë në të gjithë botën.
Në shekullin XX numri i të vdekurve nga sëmundjet ngjitëse raportohet të jetë rreth 50 deri në 100 milionë njerëz, shifra këto qe ia janë me të larta se sa vdekjet që rrodhën nga lufta e parë botërore./fjala.al
