Organizata “Freedom House” ka sjellë raportin e fundit për vitin 2023, ku thotë se pikët e demokracisë ranë në 11 nga 29 vende në raport dhe 7 të tjerë fituan përmirësime.
Megjithatë, aktivistët qytetarë dhe udhëheqësit demokratikë vazhduan të përpiqen për një qeverisje më të mirë në të gjithë rajonin e ndryshëm.
Për të 19-in vit radhazi, qeverisja demokratike pësoi një rënie të përgjithshme në rajon që shtrihet nga Evropa Qendrore në Azinë Qendrore. Moska ndoqi pushtimin e saj në shkallë të plotë të Ukrainës, autokratët vazhduan në sulmin e tyre të brendshëm mbi gjurmët e mbetura të pavarësisë institucionale në media, qeverisjen lokale dhe veçanërisht shoqërinë civile.
Sa i përket rajonit të Ballkanit Perëndimor, raporti i “Freedom House” shkruan se banorët janë lënë për dekada në pritje të anëtarësimit në BE, duke u zhgënjyer për mundësinë e anëtarësimit në afat të shkurtër.
“Edhe shpresat e tyre afatgjata janë relativisht modeste: për shumë në këtë zonë, tërheqja e anëtarësimit në BE ka të bëjë më shumë me prosperitetin individual dhe të drejtën për të udhëtuar, punuar dhe studiuar jashtë vendit – me fjalë të tjera, për t’u larguar – sesa për perspektiva e përparimit demokratik në vend.
Sipas Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD), rreth një e pesta e popullsisë së lindur në rajonin e gjashtë të Ballkanit Perëndimor jeton jashtë vendit, kryesisht në një pjesë të vogël të vendeve anëtare të OECD”, citon raporti.
Raporti vijon më tej “duke pasur parasysh krizën e besimit që përfaqëson ky eksod, ndoshta nuk është befasuese që institucionet demokratike në Ballkanin Perëndimor vazhduan të lëkunden në vitin 2022.
Përmirësimet modeste në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut u balancuan nga rëniet në Mal të Zi dhe Bosnje-Hercegovinë dhe në Serbi rezultati mbeti i pandryshuar.”
Sipas raportit, Shqipëria mbetet një vend i pozicionuar afër Maqedonisë së Veriut dhe Malit të Zi për sa i përket zhvillimit demokratik.
Sondazhet sugjerojnë se shqiptarët janë më optimistë për potencialin e anëtarësimit në BE për të ofruar jo vetëm prosperitet ekonomik, por edhe standarde të përmirësuara demokratike.
Institucionet demokratike të Shqipërisë sfidohen nga politika partiake klienteliste, një proces i vonuar verifikimi gjyqësor dhe korrupsioni i shfrenuar.
Gjykatat e posaçme antikorrupsion të vendit bënë hapa të vegjël në adresimin e korrupsionit gjatë vitit 2022, duke rezultuar në një përmirësim modest të pikëve në treguesin e korrupsionit, por kishte pak mundësi për reforma të mëtejshme përpara zgjedhjeve vendore të vendosura për në maj 2023.
Korrupsioni në Shqipëri është përmirësuar në mënyrë gati të shpërfillshme, nga 2.75 në 3.00, pas veprimeve të fundit nga Struktura e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK).
