Sa kohë duhet që të bëni dush pasi keni ngrënë? Muskujt dhe stomaku hyjnë në “konkurrencë”, por tre orët e famshme të tretjes janë të nevojshme vetëm për ushqimet veçanërisht të rënda.
Nënat, e sidomos gjyshet, shpesh i ndalojnë fëmijët dhe nipërit e tyre të notojnë në det pas drekës. “Duhet të kalojnë të paktën tre orë!” është fraza tipike që ende dëgjohet në plazh. Por a është vërtet kështu? A është e mundur të notosh në pishinë pas ngrënies apo jo? Rregulli për të mos notuar në det gjatë procesit të tretjes është një rregull i mirë, por ka vend për interpretime.
Si funksionon tretja!
Pasi të keni ngrënë duhet të tresni dhe për këtë stomaku dhe zorrët duhet të punojnë më shumë, ndaj kanë nevojë për energji, të cilën e marrin duke nxjerrë shumë gjak nga qarkullimi. Në këtë fazë ka rrjedhje më të madhe gjaku në bark. Megjithatë, nëse në të njëjtën kohë kryejmë edhe një aktivitet fizik si noti, tenis apo futboll, edhe muskujt do të duan pjesën e tyre të gjakut për të vazhduar sa më mirë aktivitetin sportiv. Çfarë ndodh atëherë? Në mënyrë të parëndësishme, muskujt dhe sistemi tretës hyjnë në “garë” për të kapur gjakun, i cili, me përbërësit e tij, siguron energjinë e nevojshme për të përfunduar detyrat: tretja dhe noti.
Po sikur muskujt dhe stomaku të konkurrojnë
Pasojat e këtij konkursi mund të jenë të ndryshme. Për shkak të ndryshimit të menjëhershëm të temperaturës së jashtme, rrjedha e gjakut në stomak zvogëlohet gjatë tretjes, sepse gjaku tërhiqet në zonat periferike të trupit për të ruajtur temperaturën bazale, dhe ky proces mund të ngadalësojë ose bllokojë tretjen duke rezultuar në kongjestion.
Nëse notoni ose kryeni një aktivitet intensiv në ujë, mund të jenë muskujt që nuk reagojnë mirë ndaj impulseve dhe madje reflekset bëhen të ngadalta: në këtë mënyrë do të humbasim ndeshjen e tenisit ose të futbollit. Por midis dy palëve ndërgjyqëse (stomakut dhe muskujve) ekziston një i tretë që mund të vuajë nga kjo luftë deri në vdekje: truri. Rezultati është se ju mund të humbni vetëdijen, dhe nëse kjo ndodh në ujë mund të mbyteni.
Si të përshtateni pa rrezikuar
Si duhet të përshtatemi atëherë në jetën reale? Ajo që është shpjeguar vlen veçanërisht kur zhyteni në ujë mjaft të ftohtë, në det, por edhe në liqene apo lumenj. Ose nëse pini një pije të ftohtë pak para se të hyni në ujë.
Nëse, nga ana tjetër, laheni në ujë të ngrohtë, ndoshta vetëm pasi keni pirë një lëng frutash ose keni ngrënë një fetë shalqi, mund të laheni me qetësi.
“Një person i shëndetshëm ka gjak të mjaftueshëm për të mbajtur të gjitha pjesët e trupit në gjendje të përsosur pune pas një vakti normal,” thotë Gianfranco Beltrami, mjek sportiv, nënkryetar i Federatës Italiane të Mjekësisë Sportive.
Në fund të fundit, atletët profesionistë dhe amatorë nuk hanë kurrë një drekë të plotë përpara stërvitjes intensive ose garës, pikërisht për të shmangur ndërhyrjen midis aktivitetit fizik intensiv dhe tretjes.
Asnjëherë mos hyni në ujë të nxehtë
“Në çdo rast, duhet pasur parasysh se zhytja në ujë në çdo rast duhet të jetë graduale: nëse jeni mbinxehur, në fakt rreziku është sinkopia nga goditja termike (hidrokucioni), që mund të gjenerojë kriza vagale.
Nga ana tjetër, një vakt i bollshëm, i pasur me proteina dhe yndyrna dhe i shoqëruar me përpjekje intensive, mund të shkaktojë të vjella, ndërsa ushqimet e pasura me karbohidrate janë të mira, ato që, për më tepër, atletët që garojnë në gara i marrin edhe gjatë garës. Nga ana tjetër, alkooli duhet shmangur absolutisht, pasi statistikisht lidhet me episodet e mbytjes. Sipas hulumtimeve të bëra në Shtetet e Bashkuara, 41% e mbytjeve në Kaliforni janë të lidhura me alkoolin.
Larja në det apo në pishinë sigurisht që duhet shmangur pas një darke dasme, në çdo rast. Nëse, nga ana tjetër, konsumoni karbohidrate, fruta dhe perime dhe nuk bëni përpjekje të tepërta në ujë, mund të laheni menjëherë./ S.M
