Sot dokumentet sekrete qarkullojnë edhe në rrjetet sociale. Por në të kaluarën?
Si përfunduan dokumentet tepër sekrete amerikane për luftën në Ukrainë në platformën e mesazheve Discord? Ky informacion në pronësi të Departamentit të Mbrojtjes së SHBA-së do të qarkullonte fillimisht në një grup të vogël anëtarësh anonimë të Discord, i lindur si një rrjet social i veçantë për lojtarët dhe i cili tani ka mbi 150 milionë përdorues mujorë në mbarë botën. Jo vetëm kaq, por këto dokumente janë edhe në rrjete të tjera sociale si 4chan, Telegram dhe Twitter.
Sipas New York Times, Pentagoni po heton atë që duket të jetë më shumë një rrjedhje sesa një sulm hakerash. Për momentin, nuk ka të dhëna për spiunin që i ka përhapur ato. Por nëse sot në rrjetet sociale qarkullojnë informacione sekrete, ndër shekuj metodat kanë qenë më kreative. Kishte nga ata që i përhapnin përmes vezëve të ziera dhe nga ata që i shkruanin në kokat e rruara të një korrieri. Po ju sjellim 10 prej tyre që nga antikiteti.
- Në Spartë, scytala përdorej për sekrete
Tukididi tregon se magjistratët spartanë (eforët) përdorën një sistem shifror të bazuar në një shkop druri, scytala, për të shkëmbyer informacione ushtarake. Bëheshin dy scytala identike për nga gjatësia dhe diametri, një në duart e eforëve dhe tjetri iu dorëzohej gjeneralëve që niseshin për në front.
Për komunikime tepër sekrete, eforët prisnin një rrip të gjatë e të hollë lëkure ose kanavacë që mbështillej rreth kosës dhe shkruanin udhëzime përgjatë gjatësisë së shkopit. Më pas e shpalosnin dhe e palosnin disa herë dhe ia dërgonin gjeneralit, i cili e bënte sërish të lexueshëm duke e mbështjellë në shkopin “binjak”, pasi vetëm rreth një shkopi identik, mund të rindërtohej pozicioni origjinal.
- Mesazhet top-sekret në dyllin dhe kokat e rruara
Sërish në Spartë, mbreti Demarat (shek. V para Krishtit), për të paralajmëruar bashkatdhetarët e tij për pushtimin e afërt pers, shkroi mesazhin paralajmërues në një pllakë dylli dhe më pas e fshehu atë me një shtresë tjetër dylli, mbi të cilën u ekspozua një komunikatë e padëmshme. Për këtë ka treguar Herodoti, i cili gjithashtu dha historinë e njëfarë Istièo që donte të inkurajonte Aristagorën e Miletit të rebelohej kundër mbretit pers.
Si i japte udhëzimet? Ai rruante kokën nga një korrier, shkruante një mesazh në kokën e tij dhe priste që t’i rriteshin flokët. Korrieri kalonte territorin persian i pashqetësuar. Me të mbërritur në destinacionin e tij, ai rruante kokën dhe ia drejtonte atë adresuesit.
- Në Kinën e lashtë, mesazhi sekret gëlltitej
Në Kinën e lashtë, lajmëtari mbante informacion sekret direkt në… zorrën e tij . Mesazhi në fjalë vizatohej në mikro-shirita prej mëndafshi shumë të imët. Më pas mbulohej me dyll për t’i bërë sa më kompakte. Lajmëtari i gëlltiste dhe nisej për t’ia dorëzuar.
- Alfabeti sekret i romakëve të lashtë
Nëse romakët e lashtë donin të shkëmbenin mesazhe sekrete, ata adoptuan të ashtuquajturin “alfabeti i Cezarit “, i quajtur kështu sepse ishte metoda e preferuar e udhëheqësit romak (shekulli I para Krishtit). Në të vërtetë nuk kishte asgjë të komplikuar, pasi alfabeti i përdorur ishte ai i njohur, por çdo shkronjë e tekstit zëvendësohej nga shkronja që e pasonte me tre vende (A u bë D, B, E etj.). Pas tij, perandori August e bëri më të lehtë dhe thjesht zëvendësoi secilën shkronjë me tjetrën.
- Spiunët romakë përdornin sinjale tymi
Si vepronin spiunët në Romën e lashtë të dërguar për të vëzhguar territorin e armikut dhe për të dërguar informacion në bazë? Bëhet fjalë për sinjale tymi gjatë ditës, për sinjale zjarri gjatë natës, për pëllumba, bori dhe flamuj të kuq, por edhe për mesazhe të vendosura brenda lëkurave të qepura, ose nën bishtin e mushkës, ose në brenda një këllëfi shpate.
Nga ana tjetër ishte kodi që agjentët përdornin për të komunikuar shpejt, pa rrezikuar zbulimin. Alfabeti latin u nda në grupe me tetë shkronja; pishtarët vendoseshin në tre pika të ndryshme dhe ngriheshin nga një në tetë herë, sipas letrës që do të komunikohej.
- Mesazhi sekret në vezën e zier
Në shekullin e 16-të, shkencëtari italian Giambattista Della Porta shpjegoi se si të komunikohej me një vezë të thjeshtë të zier. Mjaftonte të përgatisje një bojë me 30 gram shap në gjysmë litri uthull dhe ta përdorje për të shkruar në lëvozhgë.
Tretësira depërtonte në lëvozhgën, e cila është poroze, pa lënë gjurmë, dhe ngjyroste albuminën e ngurtësuar. Për të lexuar mesazhin, duhej vetëm të qërohej veza.
- Metoda e shërbimit sekret të papëve
Në mes të Rilindjes, një nga deshifruesit më të famshëm në Evropë ishte veneciani Giovanni Soro, i cili që nga viti 1506 mbante postin e sekretarit të shifrave në Venecia (gjyqësori përgjegjës për deshifrimin) dhe bashkëpunimi i të cilit përdorej gjithashtu shpesh nga Vatikani. Rastësisht Shteti i Kishës dhe Venecia zhvilluan sistematikisht teknikat dhe mjetet e kriptografisë, të inkurajuar nga lulëzimi i diplomacisë dhe korrespondenca gjithnjë e më e vështirë midis gjykatave.
Klementi VII gjithashtu e testoi Soron për besueshmërinë e kodeve të Vatikanit. Duket se ky i fundit, nga besnikëria ndaj Serenissima-s, e kishte siguruar papën për padepërtueshmërinë e kodeve të tij, pavarësisht se kishte arritur t’i deshifronte ato. Në fakt, ai donte të shmangte një rritje të pakëndshme të parametrave të sigurisë. Që atëherë, qeveritë evropiane kanë hapur “dhomat e zeza” të tyre, ku deshifruesit më të mirë kanë punuar krah për krah.
- Shpikësi i kriptografisë moderne
Kriptografia moderne (“shkrim i fshehur” nga greqishtja kriptós , “i fshehur”) lindi gjithashtu në shekullin e 15-të. Ajo u shpik nga Leon Battista Alberti, një artist shumëplanësh dhe frekuentues i oborrit të Rilindjes, i cili zhvilloi një “mënyrë okulte dhe komode të shkrimit, që nuk është më e shpejtë dhe më e lehtë për t’u lexuar, por është dhe shumë e fshehtë”.
I ashtuquajturi ” sistemi polialfabetik” ishte zhvilluar nga Johannes Trithemius, një bashkëkohës gjerman i Albertit. Metoda parashikon një tabelë ( tabula recta ) e përbërë nga 26 rreshta (shkronjat e alfabetit anglez) secila që tregon një alfabet që fillon me një shkronjë të zhvendosur me një pozicion në lidhje me atë të mëparshme. Shkronja e parë që kodohet mbetet e njëjtë, e dyta është e koduar me alfabetin e dytë, shkronja e tretë me të tretin.
- “Enigma”, makina që krijon kode sekrete
Me ardhjen e telegrafit dhe krijimin e makinave shifrore, kishte hyrë një epokë e re e kriptografisë. Që nga viti 1937 ushtria gjermane kishte filluar të përdorte Enigma-n, një makinë kriptografike me çelësa të panumërt që ndryshonte çdo ditë. Çdo shkronjë ishte e koduar me një alfabet të ndryshëm duke rezultuar në një numër joproporcional të kombinimeve. Por që nga viti 1940 britanikët filluan të deshifrojnë ato mesazhe, falë disa Enigmave të rindërtuara me ndihmën e shërbimeve polake dhe pasi vunë në punë një grup matematikanësh dhe kriptografësh në Bletchley Park, në veri të Londrës (projekti Ultra), duke përfshirë Alan Turing, i cili konsiderohet si babai i teknologjisë së informacionit.
Me hapa të vegjël, falë edhe deshifrimit të rastësishëm të pjesëve të kodit, Ultra u bë shumë efikase. Në vitin 1942 deshifronte 80,000 mesazhe në muaj. Gjermanët ndërkohë vazhdonin të besonin se sistemi i tyre ishte i pagabueshëm. Gjithashtu sepse britanikët lejuan që disa bombardime, të parashikuara përmes përgjimeve, të ndodhin për të mos ngjallur dyshime.
- Microdot ose sekreti është në pikën e një I-je
Gjatë Luftës së Dytë Botërore, microdot ishte në modë, një sistem përmes të cilit shkrimi u reduktua në madhësinë e një pike. Me një proces fotografik, agjentët gjermanë në Amerikën Latine transformuan një faqe të shkruar në një pikë me diametër më të vogël se një milimetër, e cila mund të fshihej në pikën e një “i”./ Përshtatur nga focus.it/ S.M
