Shqipëria nuk është më në ‘listën gri’ të Task Forcës së Veprimit Financiar, e cila emërton vendet ku shqetësimet për pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit nuk trajtohen në mënyrë adekuate nga autoritetet, por palët e interesuara thonë se ndikimet e pastrimit të parave ndihen ende në ekonomi, sic shkruan Euractiv.
Shqipëria mori një angazhim për të bashkëpunuar me FATF-në dhe organin e vlerësimit të Këshillit të Evropës kundër pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit, Moneyval, në shkurt 2020, pas ripërfshirjes së saj në listën gri. Që atëherë, vendi ka parë një rritje të dukshme të rasteve të pastrimit të parave që çojnë në padi.
Në verë, Këshilli i Evropës përmirësoi përputhshmërinë e Shqipërisë me rekomandimet e FATF-së nga pjesërisht në përputhje në përgjithësisht. Ata vazhduan se vendi mori disa masa “të cilat adresuan mangësi të rëndësishme” dhe përmirësoi masat për rregullimin dhe mbikëqyrjen e noterëve dhe agjentëve të pasurive të paluajtshme.
“Në përgjithësi, Shqipëria ka bërë përparim në adresimin e shumicës së mangësive të përputhshmërisë teknike të identifikuara në Raportin e saj të Vlerësimit të ndërsjellë të 2018-ës”, deklaroi Këshilli i Evropës, duke vënë në dukje se Shqipëria duhet të raportojë pas dy vjetësh për të gjitha çështjet dhe çdo progres të mëtejshëm.
Megjithatë, shqetësimet mbeten, të paktën në nivel lokal, për pastrimin e parave. Gjatë verës, vlera e euros ka rënë ndjeshëm kundrejt lekut për shkak të tepricës së monedhës së BE-së në tregun vendas. Ndërsa shumë i atribuohej turizmit dhe rritjes së investimeve të huaja, disa mbeten skeptikë dhe dyshojnë për lojëra të pahijshme.
“Disa forcim (i lekut) ka ardhur nga faktorë ekonomikë joformalë ose në shqip: ekonomi informale apo kriminale”, tha analisti dhe komentatori politik Neritan Sejamini.
Ai shtoi se qeveria dhe Banka e Shqipërisë mund të ndihmojnë në zgjidhjen e problemit duke ulur normat e interesit në lekë, duke rritur nivelin e rezervave të detyrueshme bankare në monedhë, duke rritur shpenzimet publike dhe duke ulur taksat. Por kjo nuk po ndodh.
Pastrimi i parave gjithashtu besohet të jetë pjesërisht pas bumit aktual të çmimeve të banesave. Prona në Shqipëri tani shkon për mbi 6,000 € për metër katror në disa zhvillime të reja, me çmimet në kryeqytet duke filluar nga 1,000 €. Qiraja po rritet gjithashtu dhe është e vështirë të gjesh një pronë me qira në Tiranë nën 450 euro, ekuivalente me pagën minimale.
Në vitin 2020, Iniciativa Globale kundër Krimit të Organizuar Transnacional publikoi një raport që zbuloi se ndërtimi ishte një mjet popullor për pastrimin e parave në Shqipëri.
Raporti zbuloi se nga 141 kompani që u dhanë leje ndërtimi për ndërtesa të larta midis 2017 dhe 2019, 59% nuk kishin kapacitet financiar për t’i përfunduar ato. Bilanci i kompanive në fjalë tregonte se ato kishin të ardhura minimale dhe nuk kishin asete apo kredi që mund të përdoreshin për financimin e projekteve./ S.M
