Nga Leonard Veizi
Pamjet ishin të tmerrshme. Gjak ngado, trupa të coptuar dhe këpucë e copa veshjesh të hedhura mbi shina e në platformë. Dhe vagonë metalikë të çarë e të deformuar nga fuqia e shpërthimit të tritolit. Dukej sikur ngjarja nuk kishte ndodhur në mes të Europës, në ditët e paqes, në një fillim shekullin e ri, por si e ardhur nga një luftë gati imagjinare ku përdoreshin pa mëshirë topat e kalibrit të rëndë për të shfarrosur njerëz…
…Më 11 mars 2004, Spanja u trondit nga një prej akteve më të tmerrshme terroriste në historinë e saj. 10 bomba në katër trena. Informacionet e kohës flasin për një seri shpërthimesh në trenat e pasagjerëve. Dhe ky akt terrorist shkaktoi të paktën 193 viktima. Edhe të plagosurit ishin të shumtë: mbi 2,000 persona morrën plagë. Vetëm pak më vonë u bë e qartë se ishin një seri bombash të koordinuara, pothuajse të njëkohshme kundër sistemit të trenave të udhëtarëve Cercanías të Madridit. “Cercanías Madrid” është shërbimi hekurudhor i udhëtarëve që i shërben Madridit, kryeqytetit të Spanjës dhe zonës së tij metropolitane. Gjatësia totale e saj është 370 km.Ai operohet nga “Cercanías Renfe”, divizioni hekurudhor i udhëtarëve të Renfe, ish monopoli i shërbimeve hekurudhore në Spanjë.
Ngjarja
Në mëngjesin e 11 marsit 2004, katër trena të mbushur me udhëtarë që po vinin drejt Madridit u goditën nga 10 shpërthime të koordinuara. Bombat, të vendosura në çanta shpine dhe të aktivizuara me telefona celularë, shpërthyen në orën 07:37 deri në 07:40, në stacionet Atocha, El Pozo, Santa Eugenia dhe pranë rrugës Téllez. Sulmet u kryen në orarin e pikut të mëngjesit, duke shkaktuar një masakër të pashembullt në historinë moderne të Spanjës.
Sulmet ndodhën tre ditë përpara zgjedhjeve të përgjithshme në Spanjë. Këto sulme u kryen nga një grup ekstremistësh islamikë të lidhur me Al-Kaedën dhe u konsideruan si një hakmarrje për përfshirjen e Spanjës në luftën e Irakut. Valët e tronditjes u ndjenë në mbarë botën, por askund më shumë se në Evropë.
Reagimi
Fillimisht, qeveria spanjolle e drejtuar nga kryeministri José María Aznar e drejtoi gishtin nga organizata separatiste baske ETA, duke ndjekur një linjë që mbeti e debatuar për disa ditë. Ángel Acebes, ministri i brendshëm i vendit, pohoi, “Nuk ka dyshim që ETA është përgjegjëse”. ETA, ishte një organizatë separatiste baske, fushata e dhunës e së cilës për më shumë se 30 vjet kishte marrë jetën e të paktën 800 njerëzve.
Megjithatë, së shpejti dolën prova që tregonin një tjetër skenar: një grup islamik, i frymëzuar nga Al-Kaeda, ishte pas sulmeve.
Policia spanjolle gjeti një furgon në Alcalá de Henares me detonatorë dhe kaseta që përmbanin tekste kuranore. Përgjegjësinë për sulmin e mori një grup islamist, përmes një video-mesazhi të publikuar pas sulmit.
Qëllimi
Qëllimi i sulmeve të 11 marsit 2004 ishte të ndëshkonin Spanjën për pjesëmarrjen e saj në luftën e Irakut, si dhe të ndikonin në zgjedhjet e përgjithshme spanjolle që po afroheshin. Al-Kaeda dhe grupet e lidhura me të e kishin paralajmëruar Spanjën për pasojat e mbështetjes së saj ndaj SHBA-së dhe koalicionit ndërkombëtar në Irak.
Ky akt terrorizmi synonte të krijonte frikë, të destabilizonte politikën dhe të ndikonte në vendimet strategjike të Spanjës në arenën ndërkombëtare.
Pasojat
Sulmet ndodhën vetëm tri ditë përpara zgjedhjeve të përgjithshme në Spanjë. Debati rreth përgjegjësisë për sulmet dhe përfshirja e Spanjës në luftën e Irakut ndikuan ndjeshëm në opinionin publik. Partia Popullore (PP) e Aznarit pësoi humbje të papritur, dhe socialistët (PSOE), të drejtuar nga José Luis Rodríguez Zapatero, fituan zgjedhjet. Zapatero më pas tërhoqi trupat spanjolle nga Iraku, një vendim që u konsiderua si një reflektim i reagimit të publikut ndaj sulmeve.
Gjyqi
Hetimet çuan në arrestimin e dhjetëra të dyshuarve, kryesisht marokenë dhe algjerianë me lidhje me grupet xhihadiste. Më 3 prill 2004, shtatë nga të dyshuarit kryesorë u vetëvranë duke shpërthyer eksplozivë në një apartament në Leganés, kur policia rrethoi ndërtesën.
Në vitin 2007, gjykata spanjolle dënoi 21 persona për përfshirjen në sulme, ndërsa disa të tjerë u liruan për mungesë provash. Sulmet e Madridit mbetën një nga goditjet më të mëdha terroriste në Evropë dhe ndryshuan përjetësisht politikat spanjolle të sigurisë dhe luftës kundër terrorizmit.
Kujtesa
Për të nderuar viktimat, në Madrid u ndërtua “Monumenti i Viktimave të 11 Marsit”, ndërsa çdo vit mbahet një ceremoni përkujtimore. Sulmet e 11 marsit 2004 shënuan një çast kritik në historinë e Evropës, duke treguar rrezikun e terrorizmit global dhe ndikimin e tij në politikën ndërkombëtare.
