5 korrik 1934
Më 5 korrik 1934, qyteti i San Franciskos u trondit nga një përplasje e dhunshme midis policisë dhe marinarëve grevistë, një ngjarje që më pas u pagëzua nga historia si “E Enjtja e Përgjakshme” (Bloody Thursday). Në zemër të kësaj lëvizjeje që zgjati 83 ditë, ndodheshin kërkesat e marinarëve për sindikalizimin e plotë të të gjitha porteve të Bregut Perëndimor, përfshirë kontroll më të madh të sindikatave mbi kushtet e punës, oraret dhe punësimin.
Sfondi ekonomik dhe politik i kësaj greve ishte Depresioni i Madh i viteve ’30, ku shfrytëzimi i punëtorëve kishte arritur kulmin dhe sindikatat ishin në një përpjekje të dëshpëruar për të fituar të drejta themelore. Greva nisi në maj 1934 dhe u përhap shpejt në të gjithë portet nga San Diego në Seattle, duke përfshirë dhjetëra mijëra punëtorë detarë dhe portualë.
Më 5 korrik, në kulmin e tensioneve, forcat policore dhe agjentët e kompanive private u përpoqën të thyenin grevën duke shoqëruar kamionë me mallra përmes linjave të grevistëve. Protestuesit u përballën me gaz lotsjellës, shkopinj gome dhe më pas me zjarr të drejtpërdrejtë, duke rezultuar në vrasjen e dy punëtorëve – Howard Sperry dhe Nicholas Bordoise – dhe plagosjen e dhjetëra të tjerëve.
Ngjarja shkaktoi një valë të re protestash. Në shenjë solidariteti, më 16 korrik 1934 u organizua një grevë e përgjithshme në San Francisko, një nga të paktat të tilla në historinë amerikane, ku morën pjesë mbi 130 mijë punëtorë nga sektorë të ndryshëm. Greva e përgjithshme paralizoi qytetin për katër ditë dhe i dha një mesazh të fortë autoriteteve dhe klasës punëdhënëse.
Pasojat historike të “E Enjtes së Përgjakshme” ishin të mëdha:
Greva përfundoi në korrik me një fitore të pjesshme për punëtorët, por më e rëndësishme ishte rritja e ndikimit të sindikatës së marinarëve dhe themelimi i Sindikatës Ndërkombëtare të Punëtorëve Portualë dhe Magazinierëve (ILWU), që më vonë u bë një nga sindikatat më të fuqishme dhe të organizuara në SHBA.
Ngjarja ndikoi në reformimin e ligjeve të punës amerikane, duke i dhënë më shumë të drejta punëtorëve për të organizuar greva dhe për t’u përfaqësuar sindikalisht.
“Bloody Thursday” u kthye në një simbol të qëndresës punëtore dhe sakrificës për drejtësi sociale. Edhe sot, çdo 5 korrik, portet në Bregun Perëndimor mbyllen për një ditë në nderim të dy punëtorëve të vrarë dhe të drejtave të fituara me gjak e mund, në një kujtesë të gjallë të çmimit të organizimit sindikal në historinë amerikane.
Përgatiti: L.Veizi
