Mbretëria e Bashkuar do të duhet të kontribuojë në buxhetin e Bashkimit Evropian për të marrë pjesë në tregun e vetëm evropian, duke shënuar një provë të rëndësishme për marrëdhëniet post-Brexit. Thomas Byrne, ministri i Europës i Irlandës, konfirmoi se vendet anëtare të BE-së kanë vendosur që Britania duhet të bëjë një kontribut financiar për të forcuar lidhjet: “Irlanda dëshiron të shohë Britaninë që përfiton nga bashkëpunimi më i afërt me Bashkimin Evropian. Por kjo ka një kosto dhe disa vende e konsiderojnë këtë një çështje prioritare. Kjo është thjesht realizëm politik.”
Vendimi i papritur i BE-së javën e kaluar parashikon që Britania të paguajë për të marrë pjesë në tregun evropian të energjisë elektrike. Nëse marrëveshja finalizohet, kjo do të jetë hera e parë që Mbretëria e Bashkuar paguan në buxhetin e BE-së që nga referendumi i Brexit-it, megjithëse Britania vazhdon të paguajë kostot e trashëgimisë së anëtarësisë. Shtetet e BE-së gjithashtu kërkojnë një tarifë hyrjeje deri në 6 miliardë euro për kompanitë britanike, për t’i lejuar të përfitojnë maksimalisht nga programi evropian i mbrojtjes me vlerë 150 miliardë euro.
Në një zhvillim më pozitiv, Byrne shprehu shpresën se të dyja palët mund të arrijnë një marrëveshje për lehtësimin e kontrolleve ushqimore dhe veterinare në kufi gjatë gjysmës së dytë të vitit 2026, kur Irlanda do të kryesojë Këshillin e BE-së. Javën e kaluar, BE-ja dha mandatin Komisionit Evropian për të negociuar këtë marrëveshje. Byrne e përshkroi këtë si një mundësi potencialisht transformative për marrëdhëniet tregtare.
Në samitin historik të majit, ku u lançua reset-i i qeverisë britanike me BE-në, kryetari i Labour Keir Starmer dhe presidentja e Komisionit, Ursula von der Leyen, ranë dakord që të eksplorojnë parametrat për pjesëmarrjen e Britanisë në tregun e brendshëm të energjisë elektrike. Megjithëse teksti fillestar nuk specifikonte pagesën për akses, shumica e madhe e vendeve anëtare të BE-së kanë vendosur se kjo duhet të jetë pjesë e marrëveshjes. Belgjika dhe Gjermania kanë paralajmëruar kundër “zgjedhjes selektive” të përfitimeve nga tregu i vetëm pa respektuar rregullat e përbashkëta.
Zyrtarët e Komisionit kanë përshkruar Mbretërinë e Bashkuar si një “bashkëbisedues të ndërlikuar dhe sfidues” dhe kanë paralajmëruar se negociatat e ardhshme do të kërkojnë “gurë nervash dhe unitet”. Sfidat kryesore do të jenë financiare, duke përfshirë tarifën e propozuar për pjesëmarrjen e MB-së në fondin evropian të sigurisë Safe, ku disa raportime sugjerojnë një pagesë midis 6.5 dhe 6.7 miliardë euro. Komisioni ka propozuar gjithashtu një diapazon nga 1 miliard deri në 6 miliardë euro, në përputhje me përfitimet e pritshme për Britaninë.
Sandro Gozi, eurodeputet italian dhe bashkëkryetar i Asamblesë Parlamentare BE-MB, theksoi se është thelbësore të tregohet votuesve se reset-i post-Brexit ka kuptim dhe sjell rezultate reale.
Negociatat për pagesat dhe aksesin në tregun e vetëm mbeten një test kyç për marrëdhëniet e ardhshme ekonomike dhe strategjike midis Britanisë dhe BE-së.