Ketamina, qetësuesi i fuqishëm që shkaktoi vdekjen nga mbidoza e drogës të aktorit Matthew Perry në vitin 2023, është miratuar për përdorim klinik si anestetik që nga viti 1970, kur iu dha për herë të parë ushtarëve të plagosur amerikanë gjatë një operacioni në Luftën e Vietnamit.
Kohët e fundit, ilaçi ka gjetur një popullaritet të ri në institucionin mjekësor për aplikime të ndryshme, duke filluar nga menaxhimi i dhimbjes deri te trajtimi i disa çrregullimeve psikiatrike, përfshirë depresionin e rëndë. Ketamina gjithashtu ka fituar popullaritet në rritje si një drogë e paligjshme për festa.
Pesë persona, përfshirë dy mjekë, të cilët u akuzuan për sigurimin ilegal të ketaminës për Perry-n, pranuan fajësinë për akuzat federale për drogë të ngritura pas vdekjes së aktorit në Los Angeles. Dr. Salvador Plasencia do të paraqitet në gjykatën federale të mërkurën si i pari nga këta të pandehur që do të dënohet.
E etiketuar si një “halucinogjen anestetik disociativ” sepse prodhon një ndjenjë shkëputjeje nga dhimbja, ankthi dhe mjedisi, ketamina mund të injektohet, të përzihet në tretësirë për infuzion ose të absorbohet nën gjuhë në formë tablete që tretet.
Në janar të vitit 2025, Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave zgjeroi miratimin për sprejin nazal Spravato të derivuar nga ketamina të Johnson & Johnson si një ilaç më vete për pacientët me depresion të rëndë rezistent ndaj formave të tjera të trajtimit.
Më parë ishte miratuar për përdorim në kombinim me antidepresivë, dhe më vonë për pacientët që përjetojnë mendime ose veprime vetëvrasëse.
Ilaçi me veprim të shpejtë funksionon duke synuar glutamatin neurotransmetues.
Sipas Administratës Amerikane të Zbatimit të Ligjit për Drogat, ketamina shpesh thithet si pluhur ose tymoset nga individë që e abuzojnë atë për qëllime rekreative, shkruan A2 CNN.
Ketamina është bërë gjithnjë e më popullore në mesin e përdoruesve të drogës rekreative, një trend i lidhur me përhapjen e kulturës “rave” të klubeve të natës. E klasifikuar nga DEA si një substancë e kontrolluar e Shtojcës III – e përcaktuar si me një potencial të moderuar deri të ulët për abuzim – ketamina ka marrë emra të ndryshëm rrugësh gjatë viteve, duke përfshirë “Vitamina K”, “Kit Kat” dhe “K special”.
Në rastin e Perry-t, i cili luajti në serialin televiziv të famshëm “Friends” dhe pranoi publikisht një histori abuzimi me substanca, rruga drejt mbidozës së tij fatale filloi me infuzione të ketaminës që mori në një klinikë të licencuar për trajtimin e depresionit. Kjo përfundoi në vaskën e tij të nxehtë pasi Perry iu drejtua injeksioneve të pambikëqyrura të drogës në shtëpi, duke u mbështetur në një rrjet të paligjshëm furnizuesish dhe mundësuesish për të kënaqur atë që u bë varësia e tij e fundit, sipas zyrtarëve të zbatimit të ligjit.
“Kur mjekët e klinikës refuzuan të rrisnin dozën e tij, ai iu drejtua mjekëve të paskrupullt që e panë Perry-n si një mënyrë për të fituar para të shpejta”, tha Anne Milgram, drejtoresha e DEA-s në atë kohë, në gusht 2023 kur të pandehurit u akuzuan.
Me përjashtim të rasteve që përfshijnë trauma ose lëndime të rënda nga djegiet, ketamina përdoret rrallë në ditët e sotme si një anestetik i përgjithshëm parësor për kirurgji. Kjo sepse në doza të larta, mund të shkaktojë halucinacione, të rrisë presionin e gjakut dhe të çojë në efekte të tjera anësore të padëshiruara, sipas Shoqatës Amerikane të Anesteziologëve./kb