Nga Fatos Çoçoli
Tre ditë më parë, Presidenti i Emirateve të Bashkuara Arabe, Mohamed bin Zayed Al Nahyan, i shoqëruar nga një delegacion i nivelit të lartë, kreu një vizitë njëditore në Shqipëri.
Cilat janë Emiratet e Bashkuara Arabe(EAB)?
Emiratet e Bashkuara Arabe janë një shtet në Lindjen e Mesme, në skajin lindor të Gadishullit Arabik. Janë ndër vendet më të pasura në botë me naftë. Renditen të shtatët në botë për rezervat e naftës dhe gazit natyror. Kanë një popullsi mbi 11milionë banorë, me një prodhim kombëtar 850 miliardë euro në vit. Vendi ka ekonominë më të larmishme midis shteteve të Gjirit Persik. Në dy dekadat e fundit, Emiratet e Bashkuara Arabe janë bërë më pak të varura nga nafta dhe gazi dhe po fokusohen ekonomikisht në turizëm dhe energjite e gjelbra.
Kontaktet dhe vizitat në nivelet më të larta mes Shqipërisë dhe Emirateve të Bashkuara Arabe janë shtuar këto tre vitet e fundit, që nga viti 2023.
Rëndësia e marrëveshjes 1 miliardë euro Shqipëri-EAB-Itali
Marrëveshja e nënshkruar më 15 janar 2025, në Samitin Botëror të Energjisë së Ardhshme në kryeqytetin Abu Dhabi të Emirateve të Bashkuara Arabe, me Italinë dhe vetë Emiratet, është e rëndësishmë për të ardhmen e prodhimit të energjisë elektrike tek ne.
Një miliardë euro që do të investohen në tre vite 2025-2027, për të lidhur vendin tonë me Italinë me kabllo nënujore të energjisë elektrike, si dhe Emiratet e Bashkuara Arabe do te investojnë, permes kompanise se tyre shteterore, gjigandit Masdar dhe strukturave te tjera, duke e ndihmuar vendin tone, edhe per strategjine e tyre te biznesit, qe Shqiperia te shndërrohet në vend me shumë interes për të prodhuar energji të gjelbër për investues të mëdhenj strategjikë.
Pse u bëmë energjetikisht tërheqës për EAB?
Sot Shqipëria prodhon 196 megavat-orë energji elektrike nga subjektet private familjare dhe nga bizneset, shtetërore si KESH, apo biznese private. Në vendin e dytë në rajon është Serbia me një të katërtën e prodhimit të Shqipërisë, me 51 megavat-orë. Pastaj vijnë Kosova, Mali i Zi dhe Maqedonia, që janë bashkë në një grup midis 14 dhe 18 megavat-orë në vit.
Roli i Emirateve të Bashkuara Arabe, si një ndër vendet më të fuqishme të botës që nxit fort zhvillimin e energjive të ripërtëritshme, do të jetë kryesisht zgjerimi i prodhimit të kësaj energjie tek ne.
Ne do të rrisim impiantet tona te prodhimit dhe do të shesim energji elektrike në tregun italian, i cili është me shumë te ardhme dhe përfitim për ne, ngaqe Italia ka vendosur në tre dekadat e fundit, që të mos ndërtojë centrale atomike të prodhimit të energjisë elektrike.
Kjo i ka kushtuar shtrenjtë Italisë, pasi tani që flasim, vendi mik dhe fqinj me ne, është ende i varur nga importi i energjisë elektrike në 40 përqind të nevojave të tij. Dhe nevojat e Italisë për të importuar janë kolosale, mbi 553 Giga-vat ne vit, ose, me çmimin mesatar te burses energjitike sot, rreth 60 miliardë euro(https://elettricomagazine.it/attualita-news/dipendenza-energetica-italia-calo-rapporto-mase/ ).
Kontrata KESH-Masdar dhe e ardhmja e investimeve të EAB tek ne
Më 13 nëntor 2024, në Baku të Azerbajxhanit, Ministria jonë e Energjitikës dhe Infrastrukturës, përmes Korporatës Elektroenergjitike Shqiptare nënshkroi kontratën me kompanine shteterore energjitike te Emirateve të Bashkuara Arabe, te quajtur Masdar.
Masdar ndërton në vendin e saj qytete me ndotje zero nga dioksidi i karbonit. Ndërmarrja ka një buxhet prej 30 miliardë dollarë për vitet 2025-2030, vetëm për të investuar në energjitë e ripërtëritshme kudo në planet.
Marrëveshja përcakton fushat kryesore të bashkëpunimit midis Emirateve të Bashkuara Arabe, Italisë dhe Shqipërisë, duke përfshirë krijimin e projekteve të energjisë së rinovueshme në shkallë gigavat(miliona kilovat-ore) në Shqipëri, me fokus në energjinë diellore fotovoltaike dhe atë të erës./ S,M
