Nga Leonard Veizi
Muaji mars është një periudhë simbolike për shqiptarët, pasi sjell me vete katër festa të rëndësishme që pasqyrojnë vlerat e shoqërisë sonë: 7 Marsi Ditën e Mësuesit, 8 Marsi Dita Ndërkombëtare e Gruas 14 Marsi Ditën e Verës dhe 22 Marsi Dita e Hashures. Këto katër data, megjithëse të ndryshme në thelb, lidhen ngushtë me zhvillimin e kulturës, respektin për figurat e rëndësishme dhe festimin e jetës.
…Timtamet e daulleve kanë nisur të ndihen. Marsi ka hapur siparin e një tufe festash që, me gjithë karakterin e tyre të ndryshëm, krijojnë një simfoni të gëzimit dhe reflektimit. Në këtë trekëndësh festiv, secila datë ka peshën dhe shijen e saj, por të gjitha bashkohen në një harmoni që përshkon shoqërinë shqiptare.
Arsimi, drita për kombin
7 Marsi është një festë më e kufizuar, më e qetë, një homazh për dijen dhe për mësuesit, ata që ndezin dritën e arsimit në breza. Nderimi për ta nuk ka daulle e brohoritje, por përmban një nderim të heshtur, një mirënjohje që ka rrënjë të thella në vetëdijen e çdo nxënësi e qytetari.
Dita e Mësuesit është një homazh për hapjen e shkollës së parë shqipe më 7 mars 1887 në Korçë. Kjo datë nuk është thjesht një kujtim historik, por një reflektim mbi rolin e arsimit në formësimin e identitetit kombëtar. Mësuesit kanë qenë jo vetëm transmetues të dijeve, por edhe udhërrëfyes të brezave në rrugën e qytetërimit dhe lirisë. Në një kohë kur sfidat e arsimit janë të shumta, nga ndryshimet teknologjike te vështirësitë sociale dhe ekonomike, 7 Marsi mbetet një ditë për të vlerësuar dhe mbështetur ata që mbajnë në duar të ardhmen intelektuale të shoqërisë.
Gruaja, shtylla e shoqërisë
Pastaj vjen 8 Marsi, një ditë me përmasa më të gjera, që e kapërcen pragun e shkollave dhe del në rrugë, në tryeza festive, në fjalime e buqeta me lule. Gruaja, kjo forcë e madhe, nuk është thjesht një simbol për një ditë të vetme, por një shtyllë e palëkundur e shoqërisë. Përtej dhuratave dhe urimeve, kjo është një ditë për të reflektuar mbi sakrificat, përpjekjet dhe fuqinë e grave në çdo hapësirë të jetës.
Dita Ndërkombëtare e Gruas ka kaluar nga një datë e protestës për të drejtat e grave në një festë për rolin e tyre në shoqëri. Megjithatë, nëse e festojmë këtë ditë pa reflektuar mbi sfidat që gratë ende përballen – pabarazinë, dhunën, diskriminimin – atëherë 8 Marsi rrezikon të mbetet një shënim kalendarik, pa ndikim real. Në Shqipëri dhe në botë, gratë kanë dëshmuar se janë shtylla të familjes, arsimit, ekonomisë dhe politikës. Prandaj, përtej dhuratave dhe urimeve, kjo ditë duhet të shërbejë si një moment reflektimi dhe veprimi për të ndërtuar një shoqëri më të drejtë dhe më të barabartë.
Festa e jetës dhe traditës
Dhe si qershia mbi tortë, vjen 14 Marsi, Dita e Verës. Kulminacioni ndodh në qytetin e Elbasanit ku kjo festë është e shenjtë mbi gjithçka, madje dhe mbi datën e ndërrimit të viteve. Këtu gjithçka merr një trajtë tjetër: rrugët mbushen me ngjyra, aroma e ballokumeve përhapet kudo, dhe “qeni i kallajxhiut” nis vallen e tij të pandalshme. Sepse është festë. Një festë e lashtë që, edhe në kohët moderne, ruan shpirtin e vet të gëzimit të pastër, të daljes nga dimri, të kthimit te jeta dhe energjia e re.
Kjo është Dita e Verës, një festë e lashtë pagane që simbolizon ardhjen e pranverës dhe ringjalljen e natyrës, është një çast për të festuar optimizmin dhe energjinë pozitive. E rrënjosur thellë në traditën shqiptare, sidomos në qytetin e Elbasanit, kjo festë është një kujtesë se pas dimrit vjen pranvera, pas vështirësive vjen lehtësimi. Në një botë gjithnjë e më të tensionuar, ku ritmi i jetës shpesh na largon nga vlerat e thjeshta, 14 Marsi na fton të ndalemi, të festojmë dhe të rifitojmë lidhjen me natyrën dhe me njëri-tjetrin.
Ashurja në ekuinoks
Në këtë muaj të trazuar nga gëzimi dhe ritmet e festave, nuk mund të harrojmë as 22 Marsin, Festën e Ashures. Një mars i mbushur me simbolika, një mars që nuk është thjesht kalendarik, por edhe shpirtëror. Festa e Ashures nuk është vetëm një çast fetar, por një simbol i tolerancës dhe bashkëjetesës, një kujtesë se diversiteti është pasuri dhe jo ndarje.
Një muaj, shumë mesazhe
Këto festa nuk janë thjesht data në kalendar; ato janë tri mesazhe të fuqishme për shoqërinë: nevojën për arsim dhe dije, respektin për gratë dhe barazinë, si dhe rëndësinë e gëzimit dhe bashkimit. Nëse do t’i festonim këto data jo vetëm me urime e ceremoni, por edhe me përkushtim dhe reflektim mbi domethënien e tyre të vërtetë, atëherë marsi nuk do të ishte vetëm një muaj festash, por një muaj ndryshimesh pozitive.
Nga 7 Marsi, që nderon dritën e dijes dhe përkushtimin e mësuesve, tek 8 Marsi, që shpërfaq forcën e gruas dhe kauzat e saj, më pas tek 14 Marsi, që na fton në një vallëzim me pranverën, e deri te 22 Marsi, një ditë harmonie dhe bashkimi.
Në këtë mars të zhurmshëm e të gjallë, nga timtami i daulleve te kërcitja e enëve të bakrit për përgatitjen e ballokumeve, nga petalet e luleve të marsit tek ëmbëlsia e hashures me grurë, një gjë mbetet e përbashkët: fryma e festës dhe ndjenja e bashkimit. Një mars që na përfshin të gjithëve, një mars që na kujton se jeta është një mozaik i bukur traditash, emocionesh dhe vlerash.
