Përplasja e herëpashershme me armë mes dy vendeve më të populluara në botë është larg zgjidhjes.
Në një anë të kufirit jetojnë mbi një miliard banorë. Në anën tjetër po ashtu mbi një miliard. Dhe për më tepër, ka luftë. Zakonisht e fshehtë, por në disa raste vdekjeprurëse.
Një pjesë e territorit të Kinës pretenduar nga India, dhe një pjesë e territorit indian pretenduar nga Kina. Kjo ka shkaktuar dhunë në vitet 1962, 1967, 1975, 1987, 2014, 2017 dhe më së fundi në vitin 2020.
Konflikti vijon dhe sot. Himalajat janë ende “nxehtë”. Të dyja janë fuqi bërthamore.
Më shumë se gjysmë shekulli më parë, në vitin 1962, shpërtheu konflikti kufitar me mbi 2,000 të vrarë. Kina konsolidoi kontrollin mbi Aksai Chin (një pjesë e Kashmirit të vjetër, e pretenduar plotësisht nga India), ndërsa Pakistani ia dorëzoi Kinës Luginën Shaksgam.
Paquajtja zgjati pak.
Në vitin 1967, sulme kineze në Nathu La dhe Cho La (në lindje të Indisë) u kundërshtuan me sukses nga Nju Delhi, por u regjistruan 400-500 viktima. Në vitin 1975, në Tulung La, katër ushtarë indianë u vranë në një pritë kineze në territorin që Kina e quan “Tibet i Jugut”. Në vitin 1987, në zonën Sumdorong Chu pati një mobilizim i madh ushtarak, që u zgjidh në mënyrë diplomatike.
Paqja e tensionuar zgjati deri në vitin 2014, kur u rinis konflikti për shkak të ndërtimit të një kanali në Demchok nga India. U vranë tre ushtarë indianë. Në vitin 2017, në Doklam pati përleshje të ashpra trup më trup, pa të vrarë, që u zgjidhën pasi Kina hoqi dorë nga ndërtimi i një rruge në atë territor.
Paqja prapë zgjati pak.
Në vitin 2020, në Pangong dhe Luginën Galwan, në perëndim, u vranë njëzet ushtarë. Si pasojë, ka një militarizim më të madh të kufirit që vazhdon deri sot.
Kina dhe India ndajnë interesa në grupin BRIC (Brazil-Rusi-India-Kinë) dhe në organizata të tjera, por kjo nuk e zbut konfliktin.
Sipas studiueses Tanvi Madan nga Brookings Institution, India dhe Kina kanë edhe dallime në tregti dhe siguri teknologjike, përtej kufirit.
Në këtë marrëdhënie të tensionuar dhe shpesh të dhunshme, faktori tjetër që acaroi Kinën është ekzilimi i Dalai Lamës në Dharamsala të Indisë për mbi gjysmë shekulli.
Një konflikt që është larg normalizimit dhe vazhdon të shqetësojë.
Burimi: vanguardia.com/ Përgatiti: L.Veizi
