Nga Giuseppe Sarcina për Corriere della Sera
Marrëdhënia toksike midis Donald Trump dhe Volodymyr Zelensky është një pjesë gjithnjë e më e dukshme e krizës ukrainase. Të dy udhëheqësit, për mirë a për keq, e njohin njëri-tjetrin prej gjashtë vitesh. Por ata kurrë nuk kanë qenë vërtet në të njëjtën gjatësi vale.
26 prilli, në Bazilikën e Shën Pjetrit ku po mbahej funerali i Papa Françeskut, i kishte lënë të gjithë disi të mashtruar.
Për herë të parë, presidenti amerikan dukej i gatshëm të dëgjonte argumentet e ukrainasit dhe, mbi të gjitha, të vepronte në përputhje me rrethanat.
Por tani, pas gati katër muajsh, ato dy karrige kaq afër njëra-tjetrës, ato momente intimiteti politik, janë zhdukur nga deklarata e fundit e Trump, “Nuk më pëlqen ajo që po bën Zelensky”.
Fjalë që na kthejnë pas në 28 shkurt të këtij viti: në Zyrën Ovale, Trump dhe zëvendëspresidenti i tij, J.D. Vance, e keqtrajtuan mysafirin që kishte ardhur nga Kievi për të kërkuar armë, fonde dhe mbrojtje ushtarake afatgjatë.
Nuk guxojmë të futemi në mekanizmat psikologjikë që mund të aktivizohen sa herë që të dy takohen personalisht ose flasin në telefon.
Megjithatë, ekziston një konstante që ka shënuar marrëdhënien e tyre që nga fillimi: Donald Trump kërkon gjëra që Volodymyr nuk mund t’i japë.
Historia fillon në shtator 2019.
Trump po i afrohet fundit të mandatit të tij të parë dhe sheh kandidaturën e Joe Biden duke marrë formë në kampin kundërshtar. Së bashku me këshilltarin e tij të patrembur, ish-kryebashkiakun e Nj- Jorkut Rudy Giuliani, ata fillojnë të bëjnë presion mbi Zelenskyn që të detyrojë gjyqësorin ukrainas të rifillojë hetimin ndaj Hunter Biden, djalit të Joe-s, i cili pretendon se ai ishte i përfshirë në korrupsion.
Në atë kohë, Hunter ishte në bordin e Burisma, një kompani e madhe gazi në Ukrainë. Kjo ishte sigurisht një anomali, duke pasur parasysh se ai nuk kishte ekspertizë në çështjet e energjisë. Por nuk kishte prova kundër tij se ai kishte kryer ndonjë krim.
Zelensky sapo kishte fituar zgjedhjet me një platformë për të luftuar korrupsionin dhe për të forcuar institucionet demokratike. Ai nuk kishte absolutisht asnjë predispozitë për të kënaqur Trumpin, i cili, në përgjigje, pezulloi ndihmën ushtarake prej 250 milionë dollarësh për muaj të tërë.
Zelensky u përpoq t’ia shpjegonte këtë gjatë takimit të tyre të parë dypalësh, në Nju Jork, më 26 shtator 2019. Ish-komediani u shfaq me kostum dhe kravatë. Pa mjekër, i sigurt. Ndonjëherë brilant. Trump e mbuloi me komplimente dhe tha “Shpresoj që ti dhe Putini të gjeni zgjidhje për problemet tuaja”.
Ne e dimë se si shkoi: pushtimi rus i 24 shkurtit 2022; rezistenca ukrainase dhe, më 21 janar 2025, kthimi i Trump në Shtëpinë e Bardhë.
Modeli bazë, megjithatë, nuk ka ndryshuar. Presidenti amerikan “ndan letrat” sepse beson se është i vetmi që ka të bëjë me ta. Dikush mund të argumentojë se midis Shteteve të Bashkuara dhe Ukrainës, gjërat nuk mund të kishin shkuar ndryshe. Megjithatë, me Bidenin si president, gjërat ishin ndryshe. Ekipi i Shtëpisë së Bardhë filloi të dëgjonte kërkesat e Zelensky-t dhe më pas vendoste se sa nga ato të ndiqte.
Tani, ajo që mendon ose shpreson presidenti ukrainas nuk ka rëndësi (pothuajse) fare. Trump dëshiron të vendosë vetë. Ai nuk ia del gjithmonë, por ky është parimi udhëheqës. Sot, mosmarrëveshja qëndron mbi substancën.
Presidenti amerikan është i bindur se ka gjetur formulën për t’i dhënë fund luftës. Kievi do të duhet të heqë dorë nga 20% e territorit të tij, aktualisht në duart e Rusisë. Në atë pikë, Trump është i sigurt se mund ta shtyjë edhe Vladimir Putinin të bjerë dakord.
Zelensky nuk mund të japë pëlqimin për gjymtimin brutal të vendit. Dhe ai sigurisht nuk do ta bëjë këtë nëse nuk merr garancitë e nevojshme nga Shtetet e Bashkuara për të parandaluar sulmet e ardhshme nga Moska. Kjo nuk është një çështje e re.
Këshilltarët e Bidenit ishin gjithashtu të bindur se Kievi përfundimisht do të detyrohej të hiqte dorë nga pjesa më e madhe e tokës së pushtuar. Megjithatë, në të njëjtën kohë, Biden i kishte ofruar Zelensky-t “një rrugë të pakthyeshme drejt NATO-s”.
Trump ka hequr dorë nga gjithçka; ai dëshiron t’i japë fund situatës sa më shpejt të jetë e mundur dhe e konsideron këmbënguljen e udhëheqësit ukrainas një pengesë. Ai e mendon këtë dhe e thotë me zë të lartë./kb
