Arabët luftë me Osmanët, kërkojnë pavarësinë

113 563 lexime

124,178FansaPëlqeje

Revolta Arabe e vitit 1916 ishte një kryengritje e madhe që shpërtheu në Gadishullin Arabik kundër Perandorisë Osmane, gjatë Luftës së Parë Botërore, me qëllimin për të fituar pavarësinë e arabëve dhe për të krijuar një shtet arab të bashkuar që shtrihej nga Siria në Jemen.

Konteksti historik

Perandoria Osmane, që kishte sunduar pjesë të mëdha të botës arabe për më shumë se 400 vjet, ishte futur në Luftën e Parë Botërore në krah të Fuqive Qendrore (Gjermania dhe Austro-Hungaria).

Në këtë kohë, ndjenja nacionaliste arabe kishte nisur të forcohej, sidomos përballë centralizimit të pushtetit osman dhe përpjekjeve për turqizimin e territoreve jo-turke.

Shpërthimi i Revoltës – 10 qershor 1916

Revolta filloi zyrtarisht më 10 qershor 1916, kur Sharifi i Mekës, Husein bin Ali, shpalli kryengritje kundër osmanëve në qytetin e Mekës.

Husein bin Ali ishte mbret i Hijazit dhe kishte lidhje të ngushta me britanikët, të cilët e kishin nxitur nëpërmjet korrespondencës Husein–McMahon (1915–1916) duke i premtuar mbështetje për një shtet të pavarur arab në këmbim të kryengritjes kundër osmanëve.

Roli i Britanisë së Madhe dhe T.E. Lawrence

Britania shpresonte të dobësonte Perandorinë Osmane nga brenda dhe për këtë mbështeti revoltën me armë, para dhe oficerë ushtarakë.

Më i njohuri nga këta ishte Thomas Edward Lawrence, i njohur si “Lawrence i Arabisë”, i cili ndihmoi forcat arabe në organizimin e sulmeve guerile dhe në bashkëpunimin me trupat britanike në Lindjen e Mesme.

Zhvillimi i Revoltës

Rebelët arabë, të udhëhequr nga bijtë e Husein bin Aliut – veçanërisht Faisali – ndërmorën një seri sulmesh kundër linjave osmane të komunikimit dhe transportit, veçanërisht përgjatë hekurudhës Hejaz.

Më 1917, arabët morën Aqaban, një pikë strategjike pranë Detit të Kuq.

Lexo edhe :  Marrëveshja e Brionit, fundi i luftës 10 ditore dhe nisja e shpërbërjes së Jugosllavisë

Bashkë me trupat britanike, forcat arabe hynë në Damask më 1918, duke shënuar rënien e kontrollit osman në pjesën më të madhe të territoreve arabe.

Pasojat

Revolta kontribuoi në rënien e Perandorisë Osmane dhe në trajtimin e Lindjes së Mesme nga fuqitë koloniale evropiane.

Megjithatë, premtimet për pavarësi u thyen nga Marrëveshja Sykes–Picot (1916) dhe më vonë Mandatet e Lidhjes së Kombeve, që ndanë territoret arabe midis Britanisë dhe Francës.

Kjo tradhti u pa si një plagë historike në botën arabe dhe ndikoi në zhvillimin e nacionalizmit arab për dekadat që pasuan.

Përgatiti: L. Veizi

Të fundit

“Nisën shembjen pa asnjë dokument”, flet turisti: Do ankohem tek ambasada britanike

Krahas pronarëve të ndërtimeve pa leje në Theth, që po shemben nga IKMT, të revoltuar shprehen edhe pushuesit që...

Ndërtim pa leje në Voskopojë, arrestohet 63-vjeçari

Policia e Korçës ka arrestuar shtetasin I. K., 63 vjeç, administrator i një subjekti privat. Ky shtetas dyshohet se kishte ndërtuar pa leje...

Trump letër Bashkimit Europian: Tarifa doganore prej 30% duke filluar nga 1 gushti

Pas tarifave doganore të reja ndaj Kanadasë, tani është radha e Bashkimit Evropian. Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, i dërgoi një letër Brukselit që përmbante tarifat...

Fyerje në baza fetare dhe tallje me Zonjën e Parë, Turqia nis hetim ndaj Spotify

Një ditë tjetër, një tjetër hetim në Turqi — këtë herë duke synuar Spotify, i cili është nën shqyrtim për dyshime për “fyerje të...

Ankthi klimatik më detyroi të lija profesionin si pilot. Por e dua fluturimin

Nga George Hibberd E dua fluturimin. Kam dashur të bëhem pilot që në fëmijëri. U rrita në Chichester, West Sussex, nën një korridor ajror që...

Lajme të tjera

Web TV