Infeksioni COVID-19 duket se shkakton plakjen e parakohshme të enëve të gjakut të grave, duke rritur potencialisht rrezikun e sëmundjeve të zemrës.
Gratë e infektuara me COVID përjetuan rreth pesë vjet shtesë të plakjes së enëve të gjakut, edhe nëse kishin një rast të lehtë, sipas rezultateve të botuara më 17 gusht në European Heart Journal .
Nëse një grua shtrohej në njësinë e kujdesit intensiv (ICU) me COVID të rëndë, enët e saj të gjakut pësonin deri në 10 vjet plakje të parakohshme, tregojnë rezultatet.
Burrat gjithashtu përjetuan plakjen e enëve të gjakut si rezultat i infeksionit COVID, por efekti nuk ishte statistikisht i rëndësishëm midis pjesëmarrësve të studiuar, raportojnë studiuesit.
Për studimin, studiuesit testuan 2,400 persona nga 16 vende të rekrutuar midis shtatorit 2020 dhe shkurtit 2022.
Pjesëmarrësit përfshinin njerëz që nuk ishin të infektuar nga COVID, si dhe pacientë me COVID që nuk kishin nevojë për shtrim në spital, ishin trajtuar në spital ose kishin një infeksion aq të rëndë sa të kërkonte kohë në një njësi të kujdesit intensiv.
Studiuesit vlerësuan moshën vaskulare të secilit person me një pajisje që mat shpejtësinë me të cilën udhëton një valë e presionit të gjakut midis arteries karotide në qafë dhe arterieve femorale të këmbëve.
Kjo matje quhet shpejtësia e valës së pulsit karotido-femoral (PWV). Sa më i lartë ky numër, aq më të ngurta dhe më të vjetra janë bërë enët e gjakut të një personi, thanë studiuesit.
Matjet e marra gjashtë muaj dhe një vit pas infeksionit me COVID të një personi treguan se të tre grupet kishin arterie më të forta krahasuar me ata që nuk ishin infektuar kurrë:
Rritja mesatare e PWV ishte 0.55 metra në sekondë për gratë që kishin COVID të lehtë dhe 0.6 metra në sekondë për gratë e shtruara në spital me COVID.
Për gratë e trajtuara në një njësi kujdesi intensiv, rritja mesatare e PWV ishte 1.09 metra për sekondë.
Studiuesit thanë se një rritje prej rreth 0.5 metrash në sekondë është “klinikisht e rëndësishme” dhe ekuivalente me plakjen prej rreth pesë vjetësh. Për shembull, kjo do të rriste rrezikun e sëmundjeve të zemrës me rreth 3% tek një grua 60-vjeçare.
Njerëzit që kishin simptoma të vazhdueshme të COVID-it të zgjatur, të tilla si gulçim ose lodhje, kishin më shumë të ngjarë të kishin arterie të plakura para kohe, thanë studiuesit.
Në fakt, ky efekt në arterie mund të ndihmojë në shpjegimin e disa prej simptomave të gjata të COVID-it të raportuara nga deri në 40% e pacientëve me COVID, vuri në dukje Dr. Behnood Bikdeli , një kardiolog në Shkollën Mjekësore të Harvardit, në një editorial shoqërues.
“Dëmtimi vaskular — i shënuar nga mosfunksionimi endotelial, inflamacioni dhe anomali të koagulimit — është një mekanizëm kyç që nxit këto ndërlikime”, shkroi Bikdeli.
Nga ana tjetër, njerëzit që ishin vaksinuar kundër COVID-it në përgjithësi kishin arterie më pak të ngurta krahasuar me të pavaksinuarit.
Ekzistojnë disa shpjegime të mundshme pse COVID mund të shkaktojë ngurtësim të parakohshëm të arterieve, tha Bruno.
“Virusi COVID-19 vepron në receptorë specifikë në trup, të quajtur receptorë të enzimës konvertuese të angiotenzinës 2, që janë të pranishëm në rreshtimin e enëve të gjakut”, tha ajo. “Virusi i përdor këta receptorë për të hyrë dhe për të infektuar qelizat. Kjo mund të rezultojë në mosfunksionim vaskular dhe plakje të përshpejtuar vaskulare.”
Bruno tha se inflamacioni dhe përgjigjet imune të trupit, mbrojtja kundër infeksionit, mund të jenë gjithashtu të përfshira.
Përgjigja imune mund të shpjegojë gjithashtu ndryshimin midis grave dhe burrave, tha ajo.
“Gratë shfaqin një përgjigje imune më të shpejtë dhe më të fortë, e cila mund t’i mbrojë ato nga infeksioni”, tha Bruno. “Megjithatë, e njëjta përgjigje mund të rrisë edhe dëmtimin e enëve të gjakut pas infeksionit fillestar.”
Mjekët duhet të kryejnë teste të plakjes vaskulare tek pacientët me COVID dhe t’i trajtojnë të prekurit me ilaçe për të ulur tensionin e gjakut dhe kolesterolin, tha Bruno. Ndryshimet në stilin e jetës, të tilla si një dietë e shëndetshme dhe ushtrime të rregullta, gjithashtu mund të ndihmojnë në mbrojtjen e shëndetit të zemrës.
“Për njerëzit me plakje të përshpejtuar vaskulare, është e rëndësishme të bëjnë gjithçka që është e mundur për të zvogëluar rrezikun e sulmeve në zemër dhe goditjeve në tru”, tha Bruno
Studiuesit planifikojnë të vazhdojnë të ndjekin pjesëmarrësit për të parë nëse plakja e përshpejtuar vaskulare e tyre çon në të vërtetë në një rrezik në rritje të atakut në zemër dhe goditjes në tru./kb
