Lufta e Stalingradit ishte një nga betejat më të mëdha, më të përgjakshme dhe më vendimtare të Luftës së Dytë Botërore. Ajo filloi në verën e vitit 1942 dhe përfundoi në shkurt të vitit 1943, duke shënuar një pikë kthese në luftën në frontin lindor midis Gjermanisë Naziste dhe Bashkimit Sovjetik.
Kur filloi?
Lufta e Stalingradit filloi zyrtarisht më 23 gusht 1942, kur forcat gjermane nisën sulmin ajror dhe tokësor mbi qytetin e Stalingradit (sot Volgograd) në Rusinë jugore.
Kush luftoi?
Gjermania Naziste dhe aleatët e saj (përfshirë italianët, hungarezët dhe rumunët)
Bashkimi Sovjetik nën udhëheqjen e Jozef Stalinit, me drejtues ushtarakë si Gjeneral Zhukov dhe Vasily Chuikov
Objektivat e Gjermanisë
Kapja e Stalingradit, një qytet strategjik mbi lumin Volga, i rëndësishëm për transportin dhe logjistikën sovjetike.
Sigurimi i fushave të naftës në Kaukaz, që ishin jetike për makinerinë ushtarake gjermane.
Goditja morale ndaj Bashkimit Sovjetik, pasi qyteti mbante emrin e Stalinit.
Fazat kryesore të betejës
Bombardimi fillestar (23 gusht 1942)
Gjermanët shkatërruan qytetin me bombardime ajrore.
Mijëra civilë u vranë që në ditët e para.
Luftimet brenda qytetit (shtator-nëntor 1942)
Luftimet u zhvilluan rrugë më rrugë, ndërtesë më ndërtesë, madje edhe kat më kat brenda ndërtesave.
Ushtarët sovjetikë përdorën taktikën “mbahu afër armikut” për të neutralizuar avantazhin gjerman në artileri dhe aviacion.
Operacioni Uranus (nëntor 1942)
Një kundërsulm i befasishëm sovjetik më 19 nëntor 1942 rrethoi rreth 300,000 trupa gjermane në qytet.
Forcat gjermane u kapën në kurth dhe furnizimi i tyre u ndërpre.
Dorëzimi i forcave gjermane (shkurt 1943)
Pas muajsh urie, të ftohti ekstrem dhe mungesë municionesh, feldmarshalli gjerman Friedrich Paulus u dorëzua më 2 shkurt 1943.
Mijëra ushtarë gjermanë ranë në robëri; shumë prej tyre nuk u kthyen kurrë në shtëpi.
Bilanci tragjik
Humbje totale (ushtarë dhe civilë): mbi 2 milionë njerëz.
Sovjetikët: Rreth 1.1 milion viktima (të vrarë, plagosur, zhdukur).
Gjermanët dhe aleatët: Rreth 850,000 viktima.
Rëndësia historike
Ishte pika e kthesës në frontin lindor të Luftës së Dytë Botërore.
Për herë të parë, Gjermania pësoi një humbje të madhe dhe të pakthyeshme.
Morali i Bashkimit Sovjetik u ngrit ndjeshëm, ndërsa ai gjerman ra.
Sot
Qyteti Stalingrad u riemërua Volgograd në vitin 1961.
Në qytet ndodhet “Mamaev Kurgan”, një memorial gjigant kushtuar heronjve të betejës, me statujën ikonike “Nëna Rusi” (Rodina Mat’).
Përmbledhje
Lufta e Stalingradit nuk ishte vetëm një betejë ushtarake — ishte një betejë e vullnetit, e strategjisë dhe e mbijetesës, që ndryshoi rrjedhën e historisë botërore dhe çoi drejt fillimit të fundit për regjimin nazist.
Përgatiti: L.Veizi
