Në vitin 1905, Norvegjia dhe Suedia arritën një marrëveshje historike për t’i dhënë fund bashkimit të tyre politik, i cili kishte ekzistuar që nga viti 1814. Ky bashkim kishte qenë shpesh i tensionuar, pasi Norvegjia, ndonëse mbante parlamentin dhe qeverinë e vet, nuk kishte kontroll të plotë mbi politikën e jashtme, e cila drejtohej nga Suedia.
Kriza shpërtheu në qershor të vitit 1905, kur parlamenti norvegjez (Stortinget) shpalli njëzëri se “Mbreti Oscar II kishte pushuar së qenë mbret i Norvegjisë”, duke e shpallur kështu të njëanshme shpërbërjen e bashkimit. Kjo shkaktoi tensione të mëdha, madje edhe rrezik për konflikt të armatosur midis dy vendeve.
Për të shmangur luftën, delegacionet e të dyja palëve u mblodhën në qytetin Karlstad të Suedisë. Pas negociatave të vështira, më 23 shtator 1905 u nënshkrua Traktati i Karlstadit, i cili parashikonte:
-Shpërbërjen paqësore të bashkimit mes Norvegjisë dhe Suedisë.
-Çarmatimin e kufirit të përbashkët, për të shmangur çdo kërcënim ushtarak.
-Njohjen e ndërsjellë të sovranitetit të secilit shtet si entitete të pavarura.
Pas traktatit, Mbreti Oscar II abdikoi nga froni i Norvegjisë (por mbeti mbret i Suedisë deri në vdekjen e tij më 1907), duke hapur rrugën për krijimin e një monarkie të re në Norvegji. Me ftesën e parlamentit norvegjez, princi Karl i Danimarkës pranoi kurorën dhe mori emrin Haakon VII, duke u bërë mbreti i parë i një Norvegjie plotësisht të pavarur.
Ky ishte një nga shembujt më të rrallë në histori ku një union politik i gjatë dhe i tensionuar u shpërbë pa gjakderdhje, duke hapur rrugën për marrëdhënie fqinjësore të qëndrueshme midis dy vendeve skandinave.
Përgatiti: L.Veizi
