Më 1974, Etiopia u trondit nga një prej episodeve më të errëta të historisë së saj moderne: ekzekutimi i Kryeministrit Aklilu Habte Wold, 62 vjeç, së bashku me 59 politikanë, ministra dhe oficerë të lartë të shtetit. Ngjarja, e njohur gjerësisht si “Black Saturday” (E Shtuna e Zezë), shënoi një kthesë të dhunshme në krizën politike që kishte pushtuar vendin dhe i hapi rrugën konsolidimit të regjimit komunist.
Nga kriza politike te djegia e urave
Aklilu Habte Wold, një nga figurat kryesore të qeverisë perandorake, ishte njeriu që për dekada kishte mbajtur poste të rëndësishme shtetërore dhe kishte shërbyer si Kryeministër i Etiopisë. Në klimën e tensionuar të viteve ’70, me trazira sociale, mungesa ushqimore dhe pakënaqësi të thella ndaj Perandorit Haile Selassie, Habte Wold u bë një nga objektivat kryesorë të grupimeve të majta brenda ushtrisë.
Në kulmin e përplasjes për pushtet, një grup oficerësh radikalë të udhëhequr nga Mengistu Haile Mariam morën kontrollin e situatës dhe vendosën të shkatërronin politikisht e fizikisht kundërshtarët e tyre.
Masakra e Kerchele-s
Më 1974, në burgun famëkeq të Kerchele-s në Addis Ababa, u ekzekutuan me pushkatim 60 personalitete të rangut të lartë, mes tyre ish-ministra, këshilltarë të perandorit, ushtarakë të lartë dhe vetë ish-Kryeministri Aklilu Habte Wold. Ekzekutimi u krye pa gjyq të drejtë, në mënyrë të menjëhershme dhe brutale.
Ky akt shënoi zhdukjen e brezit të vjetër politik dhe institucional të Etiopisë, duke i hapur rrugën epokës së re të pushtetit ushtarak-komunist.
Lindja e regjimit Derg
Masakra e “E Shtunës së Zezë” ishte preludi i ngritjes së Qeverisë Derg, një juntë ushtarake marksiste-leniniste që do të sundonte vendin me dorë të hekurt. Nën udhëheqjen e Mengistu Haile Mariam, Etiopia hyri në një periudhë represioni të ashpër, të njohur për spastrime politike, terror shtetëror dhe uria masive.
Ky regjim do të mbetej në pushtet deri në fillim të viteve ’90, kur u rrëzua pas luftërave të gjata civile dhe presionit ndërkombëtar.
Një plagë e pashlyeshme në historinë e Etiopisë
Ekzekutimi i Aklilu Habte Wold dhe personaliteteve të tjera më 1974 nuk ishte vetëm një akt dhune politike; ishte simboli i shkatërrimit të një rendi të tërë politik dhe fillimi i një periudhe tragjike për popullin etiopian. “Black Saturday” mbetet një nga ngjarjet më të errëta të historisë së Afrikës moderne, një kujtesë e guximshme e pasojave të ekstremizmit dhe përplasjes për pushtet.
Në kujtesën kolektive të Etiopisë, kjo ditë qëndron si paralajmërim i rrezikut që sjell dhuna e pakufizuar shtetërore, por edhe si simbol i një epoke që la pas plagë të thella shoqërore dhe politike.
Përgatiti: L.Veizi