Përgatiti: Leonard Veizi
Në zemrën e përjetshme të Romës, aty ku dikur gjëmonte ushtima e vdekjes – qerret e Cirkut të Neronit që lëshonin tmerr dhe gjaku i martirëve që përzihej me pluhurin e arenës – sot qëndron i palëkundur Tempulli Më i Madh i Krishterimit. Ajo nuk është thjesht një ndërtesë, por një simfoni e gurit që lindi nga dëshpërimi, u ngrit mbi thelbin e një Besimi të pathyeshëm, dhe u përjetësua si dëshmi e triumfit shpirtëror.
Bazilika e Shën Pjetrit – sot kurora e Vatikanit – e nisi rrugëtimin si një përshpirtje e heshtur mbi varrin e shenjtë. Ajo nderonte një peshkatar nga Galilea, Apostullin e kryqëzuar me kokë poshtë, i cili la pas një farë besimi që asnjë perandor nuk mund ta shkulte. Në vitin 326, ajo përpjekje e shndërroi varrin e martirit në një altar të parë botëror.
326: Lindja e Bazilikës së Vjetër
Nën Perandorin Konstandin të Madh, arkitektit të lirisë së krishterë, u inaugurua Bazilika e Vjetër. Ajo u ngrit mbi hijen e tmerrit, mbi atë tokë të shenjtë ku, sipas kujtesës së Kishës, ra Shën Pjetri – Guri i parë mbi të cilin do të ndërtohej e gjithë struktura e Kishës Katolike.
Konstandini e pa, jo thjesht një nevojë, por një detyrim kozmik për të ngritur një monument që do t’i jepte Apostullit, jo vetëm nderin, por edhe një pikë referimi për shpirtin e njerëzimit. Për dymbëdhjetë shekuj, Bazilika e Vjetër shërbeu si busulla shpirtërore e pelegrinëve, duke ruajtur brenda mureve të saj eko-n e hershme të dëshmisë.
“Bazilika e Vjetër”: Ky emërtim i mëvonshëm është si një poezi e shkurtër – një kujtesë e çmuar se edhe madhështia aktuale ka rrënjë të thella e të përulura.
1506–1626: Katedralja e Rilindjes
Në agimin e Rilindjes, Papa Julius II ndezi flakën e një ëndrre të re, duke nisur rindërtimin kolosal më 1506. Kjo do të ishte Kryevepra e Shekujve, një përpjekje për të shkrirë besimin me artin në formën e tyre më të lartë. Nën drejtimin hyjnor të gjeniut:
Bramante vizatoi vizionin e parë;
Mikelanxhelo ngriti atë Kupolë Hyjnore – e cila nuk është thjesht një çati, por një dialog i gurit me qiellin;
Rafael Sanzio dhe Carlo Maderno i dhanë formën përfundimtare.
Më 18 Nëntor 1626, pas një shekulli e çerek djersë dhe lavdie artistike, Bazilika e Re u përurua. Ajo ishte një manifestim trupor i Fuqisë Shpirtërore, Gjenialitetit Artistik dhe Triumfit Kulturor të Vatikanit.
Vendi i Varrit
Nën hijen e Ball-dakinit të lartë të Berninit, qëndron Zemra e palëvizshme e gjithë këtij kompleksi: vendi i varrit të Shën Pjetrit. Kjo pikë e vetme, e mbështetur nga tradita dhe provat arkeologjike, e shndërron këtë tempull, jo thjesht në një qendër fetare, por në një Relikuari Gjigant.
Ajo është bërë gjithashtu Nekropoli i Papëve – një vend ku udhëheqësit shpirtërorë pushojnë nën mbrojtjen e Apostullit të parë, duke lidhur brezat në një zinxhir të vazhdueshëm besimi.
Bazilika e Sotme
Bazilika e Shën Pjetrit në Vatikan është sot më shumë se një pikë vizitash; është një Leksion i Historisë i skalitur në mermer. Ajo përmbledh brenda saj agoninë e persekutimit, forcën e besimit dhe shkëlqimin e artit. Çdo pllakë dyshemeje mban peshën e dymbëdhjetë shekujve të pelegrinazhit. Çdo detaj artistik është një pasqyrim i dritës së përjetshme.
Nga Cirku i Dhunës te Tempulli i Paqes dhe Madhështisë – kjo është Odiseja e Shën Pjetrit: një rrëfim i shkëlqyer që vazhdon të inspirojë miliona shpirtra në të katër anët e botës.