Last Updated on 03/07/2025 by adminfjala
Më 3 korrik 1967, në kuadër të emergjencës së Adenit, ndodhi Beteja e Kraterit, një përleshje e armatosur mes forcave britanike dhe elementëve rebelë në qytetin e Adenit, në atë kohë një koloni britanike në Gadishullin Arabik.
Pas një kryengritjeje të Policisë Arabe, që përbëhej nga pjesëtarë vendas të rekrutuar nga autoritetet koloniale, lagjja Crater, një zonë kyçe e Adenit, ra në duart e rebelëve. Autoritetet britanike humbën kontrollin mbi këtë territor të rëndësishëm dhe u përballën me një krizë të paprecedentë. Crater ishte jo vetëm simbolikisht por edhe strategjikisht e rëndësishme, pasi përmes saj kalonin lidhjet kryesore të qytetit dhe portit.
Në këtë kontekst, regjimenti britanik Argyll and Sutherland Highlanders, nën komandën e kolonelit Colin Mitchell (i quajtur më vonë “Col Mad Mitch” nga mediat për mënyrën e tij të vendosur dhe agresive), ndërmori një ofensivë për të rimarrë zonën. Me një operacion të shpejtë dhe të organizuar, regjimenti rifitoi kontrollin e rrethit Crater dhe rivendosi përkohësisht autoritetin britanik.
Megjithëse operacioni ishte i suksesshëm nga pikëpamja ushtarake, ai nuk e ndaloi rrjedhën e pashmangshme të ngjarjeve: lufta për pavarësi dhe presioni politik e diplomatik po e shtynin Perandorinë Britanike drejt një tërheqjeje të plotë nga rajoni.
Më 30 nëntor 1967, vetëm pesë muaj pas betejës, forcat britanike u tërhoqën zyrtarisht nga Adeni, duke i dhënë fund më shumë se një shekulli kontroll kolonial në zonë. Po atë ditë, u shpall Republika Popullore e Pavarur e Jemenit të Jugut, një shtet socialist që do të mbijetonte deri në bashkimin me Jemenin e Veriut në vitin 1990.
Beteja e Kraterit mbetet një nga ngjarjet më simbolike të fundit të perandorisë britanike në Lindjen e Mesme, dhe një nga shembujt më të fundit të përdorimit të forcës ushtarake për ruajtjen e rendit kolonial në prag të dekolonizimit global.
Përgatiti: L.Veizi