Pas zbarkimit të Aleatëve në Sicili më 9 korrik 1943, filloi një nga fushatat më të rëndësishme të Luftës së Dytë Botërore në frontin mesdhetar: Operacioni “Husky”. Ky ishte zbarkimi më i madh amfib deri në atë kohë, i organizuar nga forcat amerikane, britanike dhe kanadeze, me synimin të pushtonin Sicilinë dhe të hapnin rrugën për pushtimin e Italisë kontinentale.
Komanda aleate ishte në duart e gjeneralit amerikan Dwight D. Eisenhower, ndërsa drejtimin operacional e mbanin dy komandantët e mëdhenj të kohës: gjenerali amerikan George S. Patton, që drejtonte Ushtrinë e 7-të të SHBA-së, dhe feldmarshalli britanik Bernard Montgomery, komandant i Ushtrisë së 8-të britanike.
Qëndresa gjermano-italiane në Sicili ishte e fortë, veçanërisht nga trupat gjermane të komanduar nga feldmarshalli Albert Kesselring dhe gjenerali Hans Hube. Megjithatë, pas betejave të ashpra në të gjithë ishullin – veçanërisht në Gela, Catania dhe Troina – Aleatët arritën të thyenin mbrojtjen e boshtit.
Më 17 gusht 1943, trupat amerikane të gjeneralit Patton hynë të parat në Messina, pika më veriore e Sicilisë, që kishte qenë objektivi final i fushatës. Disa orë më vonë mbërritën edhe trupat britanike të Montgomery-t. Me hyrjen e tyre në qytet, u shpall përfundimi i pushtimit të Sicilisë, pas rreth 38 ditësh luftime intensive.
Megjithëse fushata përfundoi me sukses, gjermanët arritën të evakuojnë rreth 100.000 ushtarë dhe pajisje të shumta përmes ngushticës së Messinës drejt Italisë kontinentale, duke shmangur shkatërrimin e plotë. Kjo tregon aftësinë e tyre organizative, edhe në kushte të disfavorshme.
Pushtimi i Sicilisë pati pasoja të mëdha politike:
Benito Mussolini u rrëzua nga pushteti më 25 korrik 1943, pasi fushata tregoi qartë se regjimi fashist nuk ishte më në gjendje të mbronte territorin italian.
Ky zhvillim çoi në kapitullimin e Italisë më 8 shtator 1943 dhe hyrjen e saj në krah të Aleatëve.
Aleatët siguruan një bazë të fortë në Mesdhe, nga ku ndërmorën pushtimin e Italisë kontinentale në Salerno (Operacioni Avalanche) vetëm disa javë më vonë.
Në këtë mënyrë, hyrja e Patton-it në Messina dhe ndjekja nga Montgomery nuk ishin vetëm një fitore taktike, por edhe një moment kthese strategjike që përshpejtoi fundin e fashizmit në Itali dhe hapi rrugën drejt çlirimit të Evropës nga jugu.
Përgatiti: L.Veizi
