Nga Annalisa Girardi
Kanë kaluar njëzet vjet nga pushtimi i Afganistanit dhe fillimi i luftës kundër terrorizmit nga Shtetet e Bashkuara. Njëzet vjet në të cilat shoqëritë perëndimore kanë ndryshuar. Sepse terrori kundër të cilit Bush ka marrë armët është një strategji, po, por është gjithashtu një emocion. Dhe në fund, një luftë kundër terrorizmit vetëm e ushqen atë. Duke u bërë nga ana tjetër frikë, zemërim, intolerancë. Urrejtje.
7 tetori, ju thotë ndonjë gjë? Ndoshta jo, por është një datë e lidhur ngushtë me 11 shtatorin, të cilin këtë vit, në përvjetorin e njëzet të sulmit mbi Kullat Binjake, të gjithë e kujtuam si një nga sulmet më serioze terroriste të shekullit njëzet e një. Në 7 tetor rikujtojmë një datë tjetër që ka shënuar në mënyrë të pashlyeshme rrjedhën e historisë bashkëkohore: kanë kaluar 20 vjet nga pushtimi i Afganistanit dhe fillimi i luftës kundër terrorizmit nga Shtetet e Bashkuara.
Por cila është lidhja mes sulmit ndaj Qendrës Botërore të Tregtisë dhe pushtimit të Afganistanit? Për ta kuptuar këtë, duhet të bëjmë një hap të parë prapa dhe të kthehemi në ditën më të errët në historinë e fundit të SHBA-ve. Në mëngjesin e 11 shtatorit, katër avionë, dy të American Airlines dhe dy të United Airlines u rrëmbyen. Janë gjithsej 19 terroristë që marrin kontrollin mbi të. Fluturimi 11 rrëzohet pak para orës 9 të mëngjesit kundër Kullës Veriore të Qendrës Botërore të Tregtisë: pak më shumë se një çerek ore më vonë, Fluturimi 175 do të godasë Kullën e Jugut. Fluturimi 77 rrëzohet në Pentagon ndërsa një fluturim i katërt, 93, merr drejtimi nga Uashingtoni: por pasagjerët, të cilët kishin marrë lajme për atë që po ndodhte, arrijnë të marrin komandën e kabinës dhe avioni bie në një fushë në Pensilvani para se të mund të godiste ndonjë objektiv. Në total, 2,996 njerëz humbën jetën.
Reagimi i presidentit të atëhershëm amerikan, George W. Bush, është i menjëhershëm. Ai i drejtohet menjëherë Kongresit dhe kërkon Autorizim për të përdorur forcën ushtarake për të shënjestruar Al Kaedën, një grup terrorist islamik që vetëm disa vjet më vonë do të pranojë se qëndron prapa sulmeve, por i cili identifikohet menjëherë nga Uashingtoni si personi përgjegjës për sulmet e 11 shtatorit. Është fillimi i luftës kundër terrorizmit. Me Autorizimin për Përdorimin e Forcës Ushtarake, Shtetet e Bashkuara marrin të drejtën për të ndërmarrë veprime jo vetëm kundër çdo grupi ose individi që në njëfarë mënyre ka marrë përsipër sulmet, por edhe kundër kujtdo që ka dhënë mbrojtje ose fshehur terroristët e Al Kaida-s.
Ky është një hap themelor për të kuptuar se si kaluam nga lufta kundër terrorizmit në pushtimin e Afganistanit. Për shkak të 19 terroristëve që rrëmbyen avionët, asnjë nuk ishte afgan: 15 erdhën nga Arabia Saudite, 2 nga Emiratet e Bashkuara Arabe, 1 nga Egjipti dhe 1 nga Libani. Dhe dy mendjet prapa sulmeve, Osama Bin Laden dhe Khalid Sheik Mohammed, ishin gjithashtu sauditë dhe pakistanezë respektivisht.
Pra, pse Shtetet e Bashkuara pushtuan Afganistanin vetë?
Duhet të bëjmë një hap të dytë prapa. Në 2001 vendi u sundua nga talebanët, në pushtet që nga viti 1996. Një grup prej të cilëve, paradoksalisht, Shtetet e Bashkuara kishin favorizuar rritjen. Talibanët ishin në fakt një nga grupet muxhahidine, guerilët islamikë, të cilët CIA i kishte armatosur dhe financuar për të kundërshtuar pushtimin sovjetik të vendit. Megjithatë, pas tërheqjes nga Moska, Shtetet e Bashkuara nuk i kishin kushtuar vëmendje situatës kaotike në të cilën Afganistani u gjend dhe ishte larguar nga vendi. Grupet e luftëtarëve islamikë ishin përplasur me njëri-tjetrin në një luftë për pushtet. Konflikti që në mesin e viteve ‘90 kishte parë talebanët të triumfonin.
Akuza që Uashingtoni bëri në 2001 në Kabul është ajo e strehimit të qelizave terroriste të Al Kaedës, një organizatë e formuar në Arabinë Saudite, por që së shpejti kishte gjetur mbrojtje mes Afganistanit dhe Pakistanit. Një pjesë e ideologjisë që promovoi Al Kaedën, luftën kundër imperializmit perëndimor dhe idealin e një shteti të bazuar në ligjin e Sheriatit, në fakt u nda nga talebanët. Dhe siç thamë më herët, Autorizimi për Përdorimin e Forcës Ushtarake nuk ishte një shpallje lufte kundër një shteti të vetëm, por një dritë jeshile për veprime ushtarake kundër çdo aktori që mund të lidhej me Al Kaedën.
Kur Bush shkoi në Kongres për të kërkuar autorizimin, ai mori vetëm një votë kundër, atë të demokrates Barbara Lee. Duke folur me anëtarët e tjerë, ai tha: “Vendi ynë është në zi, por dikush ka për detyrë t’i thotë këto fjalë. Le të bëjmë një hap prapa për një moment, të ndalemi vetëm një minutë dhe të mendojmë për implikimet e veprimeve tona sot, për t’i mbajtur ata të mos sillen jashtë kontrollit. Ndërsa veprojmë, le të mos lejojmë që të transformohemi nga e keqja që po përgojojmë”.
Në një artikull që shpjegon arsyen e votimit të tij, Lee përcaktoi më tej Autorizimin që Bush po kërkonte një “kontroll të zbrazët që presidenti të sulmonte këdo potencialisht” pavarësisht nga ekuilibri global afatgjatë. Fjalët që njëzet vjet më vonë shfaqen fatkeqësisht profetike. Sidoqoftë, në atë kohë përgjigja e qytetarëve ndaj fjalimit të tij ishte shumë e ashpër, mes kërcënimeve me vdekje dhe akuzave për tradhti ndaj vendit. Reagimet që tashmë duhet të kishin dhënë një kambanë alarmi mbi pasojat e brendshme të luftës kundër terrorizmit. E cila jo vetëm që ka sjellë shkatërrim për shumë shtete të Lindjes së Mesme duke destabilizuar rajonin dhe duke favorizuar në fakt përhapjen e terrorizmit, por që gjithashtu ka ndryshuar thellësisht fytyrën e shoqërisë amerikane.
Lufta kundër terrorizmit nuk është një luftë në kuptimin tradicional të këtij termi. Armiku nuk është një shtet tjetër, nuk përplaset me një ushtri me uniformë, nuk luftohet brenda kuadrit të ligjit ndërkombëtar për konfliktet. Nuk mungojnë vetëm kufijtë gjeografikë, zhduken gjithashtu të gjithë mekanizmat e luftës klasike. Dhjetëra-mijëra viktima civile afgane bëhen dëme kolaterale të pranuara në emër të sigurisë së brendshme amerikane. Në Guantanamo të ndaluarit nuk janë të burgosur dhe për këtë arsye nuk mbrohen nga Konventa e Gjenevës: mund të duket një teknikë, por në fakt është ajo që ka hapur një lloj legalizimi të torturës, të kaluar nën emrin e “teknikave të përparuara të marrjes në pyetje”.
E gjithë kjo justifikohet në emër të sigurisë së brendshme. Në emër të frikës. Frika që administrata Bush ka përdorur për të legjitimuar një fushatë ushtarake kundër një shteti tjetër sovran me konsensus. Por jo vetëm kaq: gjithashtu, për të kufizuar të njëjtat liri civile të qytetarëve amerikanë. Nëpërmjet Aktit Patriotik, në fakt, janë rritur fuqitë e policisë dhe organeve të spiunazhit, të cilave u është lejuar të mbledhin një sasi të madhe të të dhënave, duke pushtuar sferën personale të njerëzve, në kërkim të sulmeve të reja të mundshme terroriste dhe shkeljeve në sistem të mbrojtjes. Gjëra të tilla nuk mund të ishin pranuar kurrë para 11 shtatorit. Por atë ditë gjithçka ndryshoi. Dhe u deshën vite në opinionin publik amerikan që të krijohej një reagim kritik. Sepse të ashtuquajturat luftëra të mira, luftërat e drejta, u panë për atë që ishin: luftëra. Për një kohë shumë të gjatë, shoqëria amerikane është polarizuar nga një zemërim i verbër, i paaftë për të parë atë që ishte në të vërtetë në dritën e diellit që nga fillimi.
Kjo do të thotë se që nga fillimi i konfliktit, Shtetet e Bashkuara u janë përgjigjur mizorive të Al Kaedës duke torturuar milicitë që kapnin. Ata shpenzuan shumë më tepër për të bërë bomba sa më shkatërruese që të ishte e mundur sesa rindërtimin e asaj që kishin shkatërruar. Dhe kjo ndihmë për popullin afgan nuk ka qenë kurrë përparësi. Sepse afganët nuk janë parë kurrë si të barabartë.
Marrëdhënia midis forcave amerikane dhe afgane, si ushtarë ashtu edhe civilë, u zhyt menjëherë në racizëm. Armiku, i cili nuk ishte më një ushtri e huaj që mund të njihej lehtë, ishte potencialisht çdo njeri me mjekër, çallmë dhe ngjyrë ulliri. Të gjithë mund të jenë terroristë. Dhe kjo ndodhi edhe jashtë shtetit, në të njëjtin territor amerikan. Terroristët që rrëmbyen katër fluturimet e brendshme në mëngjesin e 11 shtatorit kishin qenë brenda kufijve amerikanë për ca kohë, disa për më shumë se një vit më parë. Pilotët që morën komandën e aeroplanëve kishin marrë kurse fluturimi në Florida. Pas sulmit mbi Kullat Binjake, çdo individ musliman apo arab është bërë një terrorist i mundshëm në Shtetet e Bashkuara. Kjo shkaktoi një valë urrejtjeje dhe diskriminimi kundër komunitetit islamik në Shtetet e Bashkuara dhe kundër bllokimit të vendeve në Lindjen e Mesme, duke u hapur ndaj retorikës së “ne” kundër “atyre”, madje edhe sot më reale se kurrë.
Me kalimin e viteve, zemërimi, frika, intoleranca ndaj “atyre” vetëm është shtuar në Shtetet e Bashkuara, por edhe me shtrirje në Evropë. Shoqëritë perëndimore kanë ndryshuar, sepse terrori kundër të cilit Bush ka marrë armët është një strategji, po, por është gjithashtu një emocion. Dhe në fund, një luftë kundër terrorit vetëm e ushqen atë. Duke u bërë nga ana tjetër terror. Qëllimi i pushtimit të Afganistanit më 7 tetor njëzet vjet më parë ishte që Bush të gjurmonte dhe eliminonte çdo terrorist në faqen e dheut. Që nga viti 2001, megjithatë, terrorizmi është përhapur. Dhe ne kemi ndryshuar, ndoshta në mënyrë të pakthyeshme.
Burimi: fanpage.it
Përgatiti për botim: L.Veizi
