“Fituesi ka veshur të kuqe”, ka bërë namin në një studio para disa vitesh. Por shkenca, siç e dimë, është vazhdimisht në zhvillim dhe ajo që u zbulua dje mund të përmbyset nga një zbulim i ri sot. Dhe kështu një nga besimet më të përhapura në sport është se e kuqja është ngjyra e fitores. Tiger Woods pretendonte të vishte të kuqe të dielave, sepse nëna e tij pretendonte se ishte “ngjyra e tij me fat”. Studimet e reja që argumentojnë se ngjyrat nuk kanë asnjë ndikim në performancën sportive.
E KUQE, MES LEGJENDËS DHE REALITETIT. Pyetja është më e ndërlikuar nga sa duket: kërkime të tjera, përveç atij të përmendur më parë, mbështetën forcën e së kuqes si “ngjyra e fitores”. Dy studime të botuara në Nature në 2005 dhe në Journal of Sports Sciences në 2008 folën gjithashtu për të theksuar se si fituesit në disiplina të ndryshme olimpike në Athinë 2004 ishin shumë shpesh të veshur me të kuqe dhe se skuadrat më të mira në Premier League, të cilat fitonin më shpesh duke luajtur në shtëpi dhe kishin një rezultat mesatar më të lartë në ligë, ishin me të kuqe.
Por një analizë e re e publikuar në Psychology of Sport and Exercise rrëzon hipotezën e epërsisë së ngjyrës së kuqe ndaj ngjyrave të tjera: pasi rishikuan studimin e vitit 2008 (dhe verifikuan se përfundimet në të cilat arriti ishin të gabuara), studiuesit kryen një analizë të detajuar statistikore të rezultatet e ndeshjeve të Premierligës angleze të luajtur midis viteve 1992 dhe 2018, për të parë nëse lojtarët e veshur me të kuqe kishin në të vërtetë ndonjë avantazh ndaj të tjerëve. Pergjigja? Nuk ka asnjë provë që tregon ndikimin e ngjyrës në performancën sportive.
PO NGJYRAT E TJERA? Por e kuqja nuk ka qenë e vetmja ngjyrë e hulumtuar ndër vite: një studim i vitit 2005 zbuloi se xhudistët me bluzë të kuqe fituan më shumë se ata me të bardha në Lojërat Olimpike të 2004. Arsyeja? Një çështje e parëndësishme dukshmërie: blutë përziheshin më mirë me sfondin e tifozëve, dhe për këtë arsye lëvizjet e tyre do të ishin më pak të identifikueshme nga kundërshtarët. Por edhe në këtë rast, një tjetër studim i vitit 2008 e kishte hedhur poshtë këtë gjetje, duke vënë në dukje avantazhe edhe për ata që veshin blu.
Tre vjet më vonë, një studim i ri i botuar në Social Psychological & Personality Science deklaroi se zezakët konsiderohen në mënyrë të pandërgjegjshme më agresive nga gjyqtarët dhe marrin më shumë minuta penallti, ndërsa skuadrat që veshin uniforma të bardha zakonisht shoqërohen me lojë më pak agresive.
VESHJA NUK E BËN MURGUN (OSE LOJTARIN). E sigurt është se … nuk ka asgjë të sigurt: çdo studim, duke analizuar sporte dhe lojëra të ndryshme, arrin në përfundime të ndryshme. Kjo, sipas rishikimit të njëqindtë, do të thotë vetëm një gjë dhe ajo është se “ngjyrat nuk kanë gjasa të kenë ndonjë ndikim në rezultatet sportive”.
