Nga Adriano Biondi
Nuk është ndërgjegjja antimilitariste ajo që na ka sjellë në pragun e konfliktit të tretë të botës, nuk është refuzimi i luftës që ka ushqyer spektrin e apokalipsit bërthamor. Pra, sepse ta quash veten një pacifist tani është e barabartë me akuzën për kolaboracionizëm me delirin Putinian? Pse “pacifist” është bërë fyerje?
Historiani Eric Hobsbawm, në atë që është një nga kryeveprat e historiografisë moderne, ‘Shekulli i shkurtër’, shpjegon se kur njerëzit përballen me diçka të re, të panjohur apo të pritur, reagimi më instinktiv është të kërkosh një përkufizim, një përkufizim të thjeshtë dhe të menjëhershëm si mënyrë për të kuptuar gjërat. Hobsbawm flet hapur për “një luftë për të kërkuar fjalë për t’i dhënë një emër të panjohurës”, një kërkim që vazhdon edhe kur nuk mund të përcaktohet apo kuptohet saktësisht. Kjo është ajo që ndodhi me shumë prej nesh në ditët menjëherë pas vendimit të Putinit për të nisur pushtimin në shkallë të gjerë të Ukrainës: papritmas fantazma e luftës u materializua para syve tanë, dordoleci i një përshkallëzimi, i aftë të ndryshojë jetën tonë përgjithmonë. Me shpejtësi mbresëlënëse, imazhet e tankeve ruse, bombardimet, vuajtjet e papërshkrueshme që po i shkakton lufta ushtrisë nga të dyja palët dhe popullit ukrainas kanë pushtuar imagjinatën tonë.
Ne kërkuam një mënyrë për të përcaktuar atë që po ndodhte, duke mos besuar se lufta po trokiste në dyert e Perëndimit dhe me frikë se çfarë mund të ndodhte të nesërmen, javën ose muajin. E bëjmë atë gjatë gjithë kohës. Duke emërtuar të pazakontën dhe tmerrin është një mënyrë për t’u përpjekur për të kuptuar dhe për ta zbutur. Të pyesësh veten se nga ky kontekst kanë dalë lexime sipërfaqësore, të përafërta ose të njëjta, do të ishte një gabim kolosal. Aq më tepër që ka fakte të padiskutueshme dhe përgjegjësi mjaft të dukshme në atë që është dhe mbetet një luftë agresioni, e cila duhet të ndalet sa më parë.
Thirrja e gjërave me emrin e tyre ka shërbyer, asnjëherë si në këtë rast. Vetëdija se sa i patolerueshëm është agresioni ushtarak i Putinit, u çua në reagimin e ashpër të opinionit publik perëndimor dhe i shtyu më tej qeveritë të ndërhynin shpejt, pa u larguar dhe duke u shtirur se nuk e shihnin. Në pak ditë, qeveritë perëndimore morën vendime radikale, shumë të vështira, të cilat në kohë të tjera do të kishin marrë javë, nëse jo muaj. Megjithatë, shpejtësia dhe instinkti janë shumë pak të lidhura me kthjelltësinë. Mbi të gjitha, ato nuk kanë gjasa të jenë efektive në zgjidhjen e situatave komplekse, të cilat përfshijnë gjithashtu aktorë jo të besueshëm dhe të paqëndrueshëm, në kontekste të kontaminuara nga propaganda dhe kundërpropaganda. Imazhet e qyteteve të Ukrainës të goditura nga bombardimet, të qindra-mijëra refugjatëve, të mijëra jetëve të shkatërruara përgjithmonë, kanë mposhtur të gjitha dyshimet, kanë fshirë nuancat dhe ndërgjegjet e mjegulluara. Ishte e pashmangshme, ndoshta edhe e drejtë. Por kushdo që ka barrën e qeverisë, kushdo që mban frenat e një vendi, ka për detyrë të mbetet i kthjellët, të peshojë pasojat e veprimeve të tyre. Armatosja e ukrainasve për t’i rezistuar pushtimit, ndëshkimi i ashpër i ekonomisë ruse, mobilizimi i NATO-s që të jetë gati për nevojën, goditja e oligarkëve në çdo pjesë të globit janë veprime që ndoshta konsiderohen të nevojshme për të tërhequr një brazdë, për t’iu përgjigjur agresionit të dhunshëm. Por ato janë dhe mbeten nisma afatshkurtra, nuk kanë të bëjnë fare me një strategji reale veprimi për zgjidhjen e konfliktit, aq më pak për të parandaluar një përshkallëzim.
Në një garë normale, do të kishte shumë për të thënë se shfaqjet e muskujve, rritja e tensionit, zgjedhjet e nxituara dhe veprimet e bujshme ndoshta ngrenë humorin e opinionit publik për disa orë, ndoshta sjellin disa pikë më shumë në indekse, por rrezikojnë të shkaktojnë më shumë terror, më shumë dëshpërim, më shumë vdekje. Në pikën ku jemi, me tanket ruse që përparojnë duke përhapur terror dhe shkatërrim, me miliona refugjatë të shkaktuar nga një luftë e çmendur e lëshuar në mënyrë të njëanshme, me bomba që vrasin gra dhe fëmijë, me miliona njerëz që u gjendën papritur në skenarë apokaliptikë, duket se nuk ka vend për konsiderata të tjera, për çdo përpjekje, për një arsyetim që bazohet në premisa të tjera ose që arrin edhe në përfundime të ndryshme. Në fund të fundit, si mund të presim që ukrainasit të ndjekin dallimet tona, maturinë tonë, rreziqet tona të llogaritura? Çfarë do të bënim nëse dikush do të sulmonte vendin tonë, do të detyronte të moshuarit dhe fëmijët të iknin dhe do të na kthente në ushtarë? Çfarë do t’u përgjigjeshim atyre që do të na thoshin “dorëzohu, është e vetmja mënyrë për të mos lejuar kurrë të vdesë askënd”, ndoshta nga një pozicion komod, pa i afruar asnjëherë ndjesisë së tmerrit të humbjes së gjithçkaje, të rrezikimit të jetës?
A ka ende kuptim pacifizmi?
Është një dilemë që na mundon, edhe sepse rreziku më i prekshëm është ai i të qenit i keqkuptuar, ose më saktë, i detyruar në një binar interpretues që nuk lejon nuanca. Kështu përdoret “pacifist” si fyerje, si sinonim i një bashkëpunëtor në projektin Putinian. Ndërsa rrjetet sociale dhe programet televizive janë të përmbytura me retorikë militariste, me guxim të ngritur në vlerë universale dhe kriptofashizma të toleruara në emër të së mirës më të madhe. Qeveritë në mbarë botën po hyjnë në një nxitim të çmendur për riarmatim. Lajmi për rritjen e shpenzimeve ushtarake, që deri pak javë më parë do të shkaktonte reagime të ndryshme ose të paktën protesta të ndezura, pritet me një psherëtimë lehtësimi nga qytetarët e çdo kombi. Armatosim veten, mbrohemi, jemi të sigurt. Dëshirojmë një siguri të përvojës sonë në botë, deri në atë pikë sa të bëhemi të paaftë për të kuptuar se nga vjen rreziku. Lufta ka marrë gjithçka, madje edhe vlerat dhe referencat tona kulturore. Dhe madje edhe midis atyre që nuk dyshohen, hipotezat më rrëqethëse të përshkallëzimit të mëtejshëm të armiqësive të luftës po hapin rrugën e tyre.
Në një përmbysje të pabesueshme të shkakut dhe pasojës, jemi ne që ndihemi fajtorë, ata që kemi luftuar gjithmonë për blerjen e F35 apo mjeteve të blinduara të gjeneratës së fundit, të cilët kemi ngadalësuar modernizimin e sistemeve tona ushtarake, të cilat gjithmonë i kemi shtyrë për çaktivizimin e armëve bërthamore. Nuk duhet të jetë, nuk mund të jetë. Nuk duhet të heqim dorë nga kompleksiteti me një lehtësi të tillë, nuk duhet të ndalemi së menduari jo vetëm pse mesazhi pacifist do të kishte përshkuar thellë opinionin publik, nuk do të kishim arritur kurrë në këtë pikë, por edhe se rruga pacifiste nuk është më e zbatueshme deri në atë pikë ku jemi. Nuk është ndërgjegjja antimilitariste ajo që na ka sjellë në pragun e konfliktit të botës së tretë, nuk është refuzimi i luftës që e ka ushqyer përbindëshin bërthamor. Në të vërtetë, tani më shumë se kurrë duhet të pranojmë pasojat e retorikës militariste, në mënyrë që të jemi në gjendje të ndiejmë dhe kuptojmë vërtet peshën e shkatërrimit dhe vdekjes që gjeneron një konflikt i armatosur.
Është përhapur besimi i rremë se pacifizmi është sinonim i pasivitetit, me një predispozicion për të lejuar veten të mposhtet. Koncepte të ndryshme mbivendosen, si pacifizmi dhe jodhuna, rikthehet një ide e parëndësishme dhe sipërfaqësore, krijohet një dualizëm midis realizmit të të madhit dhe të pjekurit, dhe utopisë së një grupi të vogël njerëzish naivë të paaftë për t’u pajtuar me realitetin. Natyra radikale e mesazhit pacifist është nënvlerësuar, e cila mund të depërtojë në ndërgjegje dhe të ndihmojë në formimin e realitetit, siç ka ndodhur në Evropë në dekadat e fundit, ndonëse mes njëmijë kontradiktash. Ai pacifist është, duhet të jetë, një luftë. Mbështetja aktive për pacifistët në Rusi është forma më e dobishme për momentin. Bojkoti i luftës së Putinit me çdo mjet është një pasojë e kësaj. Pluhurimi i interesave të bashkëpunëtorëve të tij kudo që janë është një praktikë e domosdoshme. Për të rrëzuar një regjim, për të detyruar vendimmarrësit të bëjnë kompromis, për të imponuar një logjikë tjetër, për të ndryshuar një fat të pashmangshëm, është e nevojshme të paraqitet paqja si e vetmja zgjedhje afatgjatë.
E shkroi Alexander Langer që në vitin 1989: “Pacifistët – si ekologët – do të duhet të gjejnë një mënyrë jo vetëm predikuese dhe moraliste për të përforcuar arsyet afatgjata kundër atyre afatshkurtra. Frika nuk mjafton: as frika nga lufta dhe as ajo e katastrofës ekologjike. Megjithatë, do të ishte një këshilltare e keqe. Dhe, edhe utopia, e kuptuar si ajo “plotësisht tjetra” që ne e dimë se nuk është e kësaj bote, nuk mjafton: rrezikon të jetë e mirë vetëm për raste solemne, për thirrjet lirike”.
I detyrohemi shesheve të Moskës dhe Shën Petersburgut, guximit që bëri mijëra qytetarë rusë të protestojnë kundër një lufte të padrejtë, për të sfiduar vështrimin e ashpër të bashkatdhetarëve të tyre të droguar nga propaganda për operacionin special “për denazifikimin e Ukrainës”. I detyrohemi qindra-mijëra protestuesve në të gjithë botën, të cilët sigurisht nuk po kërkojnë nga të mëdhenjtë e botës që ta kthejnë Ukrainën në episodin e parë të një video-lojë lufte të destinuar të zgjerohet në shkallë globale. Por mbi të gjitha, ia kemi borxh popullit ukrainas, i cili po paguan çmimin për një tjetër luftë të padrejtë në gjak. Për njerëzit e varfër të Ukrainës dhe Rusisë, gjithmonë viktimat e preferuara të luftërave, do t’u ishte thënë një herë e një kohë.
Burimi: fanpage.it/ Përgatiti për botim: L.Veizi
