Në fund të Luftës së Dytë Botërore, në pranverën e vitit 1945, banorët e Berlinit ishin shënjestër e një prej sulmeve më masive të pësuar ndonjëherë nga një qytet. Ja si u përpoqën të rezistonin.
Në 10 ditë, pothuajse 2 milionë plumba ranë në Berlin, 90 për qind e ndërtesave në qytet u shkatërruan dhe llogariten rreth 100,000 vetëvrasje civile. Le të shohim se çfarë ndodhi në ditët e dorëzimit përmes artikullit “Rënia e Berlinit” të Federica Ceccherini, marrë nga arkivat e Focus Storia.
MADHËSHTIA NAZISTE. Në planet e Hitlerit, Berlini do të ishte kryeqyteti i ri i Evropës naziste dhe për këtë arsye do të rimendohej dhe rindërtohej. Planet e tij (dhe ato të arkitektit të tij, Albert Speer) parashikonin ndërtesa si imponuese sa rivale të Shën Pjetrit në Romë dhe po aq të pasura sa Palazzo Pitti në Firence. Dhe pastaj teatro, kinema, salla për mijëra spektatorë dhe një shesh për një milion njerëz për mitingje. Transporti i qytetit me rrota dhe hekurudha do të ishte zhvilluar në tunele të veçanta futuristike nëntokësore. Për këtë arsye, puna e gërmimit filloi në vitin 1938: një pjesë e rrjetit të tuneleve të parashikuara nga projekti u ndërtua në një thellësi prej 18 metrash.
ËNDRRAT E THYERA. Por në vitin 1939 punimet u ndërprenë nga shpërthimi i luftës. Që nga ai moment, përdorimi i tuneleve ishte shumë i ndryshëm nga ai për të cilin i kishte projektuar Fyhreri. Ato fillimisht u bënë depo armësh dhe më pas, në ditët dramatike të Betejës së Berlinit, një strehë për popullsinë.
MBËRRIJNË RUSËT. Në pranverën e vitit 1945, kur bombat aleate binin ditë e natë mbi kryeqytetin e Rajhut të Tretë, shumë berlineanë u strehuan atje. Por më e keqja nuk kishte ardhur akoma: Ushtria e Kuqe po përparonte në Berlin. Në mëngjesin e 21 prillit, njësitë e para të blinduara sovjetike hynë në qytet, duke hapur rrugën për trupat sulmuese.
LUFTA NË QYTET. Që nga ai moment Berlini ra viktimë e një prej operacioneve më masive artilerie të të gjitha kohërave në një qytet. Vlerësohet se në dhjetë ditë në kryeqytetin gjerman kanë rënë gati 2 milionë predha. Civilët kërkuan strehim kudo që ishte e mundur: në tunele në ndërtim, në metro, në kanalizime.
Nëntokësore. Strehëzat shpejt u treguan të pamjaftueshme dhe u mbushën me dyfishin e kapacitetit të tyre aktual. Bunkerët kundërajrorë u vendosën në Flakturm, fortifikime të mëdha mbrojtëse të vendosura për të “ruajtur” qytetin dhe u ndërtuan në pika të konsideruara strategjike duke filluar nga viti 1941. Ishin tre: Flakturm Tiergarten, Flakturm Friedrichshain dhe Flakturm Humboldthain. Në këtë të fundit (i vetmi që qëndron ende sot, të tjerët u shkatërruan pas luftës) kishte një bunker kundërajror për 15.000 civilë (por arriti deri në 30.000), një spital me 95 shtretër dhe dy operativë.
Madje kishte një zonë në kulla për të strehuar vepra arti, si busti egjiptian i Nefertitit dhe altari grek i Pergamonit. Dëshmitarët thanë se muret shumë të trasha të betonit të bunkerëve u drodhën nën goditjet e artilerisë ruse: ata gjithmonë dukeshin në prag të lëshimit. Por ata rezistuan.
USHTARË INFERIORË. Meqenëse pjesa më e madhe e berlinezëve të rritur ishin në front, mbrojtja e kullave iu besua moshave 15-16 vjeç, të cilët në çatitë e Flakturm e gjetën veten duke përdorur armë kundërajrore me shumë pak stërvitje. Tunele të tjera nëntokësore, të destinuara si strehë për civilët dhe ruajtjen e armëve, ishin vendosur në aeroportin Tempelhoff, flamuri i Rajhut të Tretë i kërkuar dhe i projektuar nga vetë Fyhreri.
Nën “aeroportin e Hitlerit” ishte një botë sekrete – 40 kilometra tunele në 6 nivele. Kompletuar me tunele hekurudhore të destinuara për transportin e spektatorëve për ekspozita ushtarake në kohë paqeje. Në kohë lufte, këtu strehoheshin avionë luftarakë. Megjithatë, aeroporti, një nyje themelore për mbrojtjen e qytetit, u pushtua nga rusët në vetëm dy ditë.
DHUNA E PADËGJUAR. Përfundimisht, as strehimoret nuk ishin më aq të sigurta. Shumë berlineanë kishin frikë të hynin në ato tunele dhe kishin frikë se do të përfundonin si minjtë, me sovjetikët pas tyre. E tyre ishte një frikë më shumë se e justifikuar. Dëshmitarët më pas raportuan për plaçkitje, vrasje dhe mbi të gjitha përdhunime nga ushtria sovjetike.
Në të vërtetë, ajo që ndodhi në atë akt të fundit të Betejës së Berlinit është ende e debatuar mes historianëve sot. Disa vlerësime thonë se ushtria sovjetike kreu 100,000 përdhunime kundër grave vetëm në Berlin dhe 240,000 në të gjithë Gjermaninë. Historiani britanik Antony James Beevor e quajti atë “përdhunimin më të madh masiv në histori”. Burrat ishin jashtë kontrollit, komandat e larta të Ushtrisë së Kuqe ishin të vetëdijshme për këtë dhe toleruan dhunën. Në fund të fundit, ata i gjykuan një lloj hakmarrjeje kundër gjermanëve për pushtimin e BRSS. Dhe kjo pavarësisht frikës së liderëve sovjetikë për dëmtim të mundshëm të imazhit. Terrori i popullatës civile në ato ditë të tmerrshme është i papërshkrueshëm. Shumë, për të mos përfunduar në duart e rusëve, kryen vetëvrasje: 100,000 njerëz u vetëvranë në Berlin midis prillit dhe majit 1945.
FUNDI I HITLERIT. Ndërsa kryeqyteti digjej, Hitleri u izolua në bunkerin e tij nën Kancelarinë. Ai ishte shfaqur për herë të fundit më 20 prill, një ditë para se të vinin rusët.
Ai nuk do ta lërë kurrë më gjallë Führerbunkerin. Më 30 prill 1945, Hitleri kreu vetëvrasje. Por në kullën e Humboldthain-it, anti-ajrorët vazhduan të luftojnë gjatë gjithë ditës së ardhshme, megjithëse qyteti ishte në këmbët e fundit dhe shanset për të zmbrapsur armikun ishin zero. Më 2 maj më në fund erdhi “armëpushimi”. Ferri përfundoi, duke lënë pas një det rrënojash, 90% e ndërtesave u dëmtuan rëndë; 22,000 civilë kishin vdekur dhe, në muajt në vijim, pati një numër shumë të lartë abortesh, një trashëgimi e përdhunimeve.
Burimi: focus.it/ Përgatiti për botim: L.Veizi
