Nga ARDI STEFA
Historia jonë ka protagonistë tre mjekë.
Babanë dhe dy djemtë e tij.
Në shtratin e vdekjes, teksa babai ishte i pavetëdijshëm dhe mbahej gjallë me aparat, mbi kokën e tij, dy djemtë kishin debate të forta.
Duhet t’ja hiqnin prizën babait të tyre apo ta linin të “gjallonte” sa të mundej e si të mundej me ndihmën e aparatit.
Djali i parë ishte për heqjen e prizës dhe ndërprerjen e jetës, duke respektuar edhe një dëshirë të babait të tij, i cili, duke qenë edhe vetë mjek, sapo ishte konstatuar se kishte shenjat e Alzeimer-it, kishte shkruar me ndërgjegje të plotë se, nuk do të dëshironte ta linin të jetonte në gjendje të çmendur apo të pavetëdijshme.
Madje ky përmendte edhe filozofin anglez Francis Bacon, i cili shkroi se “Qëllimi i mjekësisë është të shërojë dhe të lehtësojë dhimbjen, jo vetëm kur ky lehtësim mund të çojë në shërim, por dhe kur ai mund të garantojë një vdekje të lehtë dhe paqësore.”
Ky argument sentimental kundërshtohej nga vëllai tjetër, i cili paraqiste një argument human, pavarësisht se nuk ishte edhe shumë i fortë.
Madje, ky i fundit, i referohej edhe Kishës duke thënë se vetëm Zoti mund të menaxhojë jetën dhe vdekjen dhe meqenëse dhimbja ka vlerë për shpëtimin e shpirtit, askush nuk lejohet të ndërhyjë.
Djali i dytë pretendonte se babai edhe kur ishte sëmurur, edhe kur kishte humbur plotësisht logjikën e kujtesën, edhe kur harronte të hante apo ndynte sipër vetes, herë pas here shfaqte shenja kthjelltësie. Herë pas here ai dukej sikur e shijonte jetën kur shikonte televizor, kur shikonte perëndimin apo lindjen e diellit, kur përkëdhelte ndonjë nip a mbesë, apo edhe kur hante ndonjë ushqim të shijshëm.
Në këtë kontekst, edhe pse babai kishte kërkuar që të mos bëhej lolo, por të përdorej eutanazia, a duhej respektuar vendimi i tij, që plaku me çastet e tij të kthjelltësisë e kishte hedhur poshtë?
Dhe, pavarësisht se dilema në rastin e këtyre sëmundjeve, është nëse kemi të bëjmë apo jo me të njëjtin person, pra, nëse njeriu i parë me logjikë ka të drejtë të marrë vendime për jetën e njeriut të dytë, i cili ka humbur logjikën dhe që nga i pari trashëgon vetëm trupin dhe asgjë tjetër, as logjikën, as kujtimet?
Por përse duhet dëgjuar i pari dhe injoruar i dyti?
Natyrisht që jeta pa kujtesë e logjikë është e pakuptimtë, por ky i dyti i shpartalluar nga Alzeimer do të ishte dakord?
Plaku i dytë nuk i bie në qafë askujt. Ai vegjeton në një azil me pensionin që shteti ka detyrën t’ja jepë deri në frymën e fundit, jo si lëmoshë por si shpërblim për shërbimet që kishte bërë gjatë jetës së tij aktive.
Por edhe kështu plaku u bie në qafë punonjësve të zilit, të fërmve dhe djemve, të cilët mendjen e kanë tek ai, se mos nga çasti në çast humbet edhe rrugën, siç ka humbur logjikën dhe do të detyrohen të mbledhin ato që nuk mblidhen dot.
Personalisht preferoj të jem me djalin e parë, atë që kërkon t’i heqë prizën, pra me eutanazinë. Sepse, “më mirë një fund i tmerrshëm, sesa një tmerr pa fund!”
Por edhe këtu dilema vazhdon të ngelet dilemë dhe e pazgjidhshme, si monologu i famshëm i Hamletit: “Të rrosh a të mos rrosh!”
Ndërkohë që askush nuk e di mirë as vetë se çdo me thënë të rrosh apo të mos rrosh…
