Rritja në zonat e luftës shkakton ndryshime të thella biologjike që komprometojnë zhvillimin dhe që nuk ndodhin pas llojeve të tjera të traumave.
Lufta ka një efekt kaq të përhapur në shëndetin e fëmijëve, saqë ndryshon shprehjen e gjeneve të tyre , me ndikime të dëmshme në zhvillimin dhe të ardhmen e tyre. Kjo është ajo që del nga një studim i Universitetit të Surrey, i cili zbuloi, në ADN-në e fëmijëve të rritur në zona të shkatërruara nga konflikti, variacione epigjenetike të ndryshme nga ato që lidhen me llojet e tjera të traumave që mund të ndodhin në fëmijëri, si ngacmimi ose varfëria. . Rezultatet e studimit mund të gjenden në JAMA Psychiatry
Gjurmët e dukshme. Termi epigjenetikë i referohet shkencës që studion sesi ekspozimi ndaj faktorëve të caktuar mjedisor ndryshon shprehjen e gjeneve, pa ndryshuar sekuencën e ADN-së. Studiuesit analizuan mostrat e pështymës nga 1,507 refugjatë sirianë midis moshës 6 dhe 19 vjeç që jetonin në vendbanime informale në Liban, duke kërkuar për një lloj të veçantë modifikimi epigjenetik: metilimin e ADN-së , shtimin e një grupi kimik në pika të veçanta të ADN-së që rregullon ndezja ose fikja e gjeneve të caktuara.
Ekipi gjithashtu vlerësoi përmes pyetësorëve të administruar për fëmijët ose kujdestarët e tyre se si fëmijët e kishin përjetuar luftën dhe çfarë lloj përvojash kishin pësuar.
Trauma dhe elasticitet. Hulumtimi është pjesë e projektit BIOPATH , një studim grupor i nisur në Liban në vitin 2017 me synimin për të kuptuar se si lufta ndikon në shëndetin mendor të fëmijëve refugjatë (veçanërisht të shtetasve sirianë), si dhe cilët janë faktorët mbrojtës (individi, familja, komunitet). Kolegji Universitar i Londrës , Instituti për Zhvillim, Kërkim, Avokim dhe Kujdes të Aplikuar në Liban, Universiteti St Georges në Liban dhe një OJQ e madhe bashkëpunuan në studim .
Një gur në zhvillim. Fëmijët që kishin përjetuar luftën treguan gjurmë të metilimit të ADN-së në vende dhe rajone të ndryshme të gjenomit , në disa raste që përfshinin gjene të përfshirë në funksione vendimtare – si transmetimi midis qelizave nervore dhe transporti i materialeve nga një qelizë në tjetrën .
Prandaj, lufta duket se shkakton transformime të thella në nivel biologjik , të cilat mund të jenë baza e efekteve negative në shëndetin fizik dhe mendor të konstatuara nga studimet e mëparshme, si dhe – hipotezojnë autorët e studimit – ngadalësojnë zhvillimin e fëmijëve. Një kosto tragjike , e cila i shtohet humbjes së gjithçkaje – sendeve, shtëpisë, familjarëve, të drejtave.
Përvoja e vajzave. Megjithëse trauma prek djemtë dhe vajzat, vajzat treguan procese më të përhapura të metilimit të ADN-së , veçanërisht në gjenet që lidhen me reagimin ndaj stresit dhe zhvillimin e trurit.
Parandjenja është se tek vajzat, efektet shkatërruese të luftës mund të shfaqen edhe më qartë dhe më gjatë./K.B
