Tradhtia e Ukrainës është një paralajmërim i fundit për Mbretërinë e Bashkuar dhe aleatët e saj kontinental që të investojnë më shumë energji dhe para për të rindërtuar mbrojtjen e tyre…
Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar, Keir Starmer në mesin e muajit të kaluar udhëtoi për në Kiev për të mbështetur luftën e Ukrainës për liri, një premtim që ai bëri fillimisht, një tipar përcaktues të udhëheqjes së tij kur laburistët ishin në opozitë.
Duart u shtrënguan ngrohtësisht me presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky, sirenat e sulmit ajror përshëndetën një sulm me dron rus, u bënë premtime financiare dhe u nënshkrua një traktat partneriteti 100-vjeçar. Kryeministri shprehu mbështetjen e rezistencës ndaj tiranisë ruse “për aq kohë sa duhet” që Ukraina të bëhet “e lirë dhe e lulëzuar edhe një herë”.
Presidenti amerikan Donald Trump tha se kishte nisur negociatat e paqes me Vladimir Putinin mbi kokat e Ukrainës dhe anëtarëve evropianë të NATO-s.
Sekretari amerikan i mbrojtjes, Pete Hegseth, lëshoi më pas një goditje tjetër të sigurisë evropiane, duke deklaruar publikisht se Ukraina do të duhej të pranonte dorëzimin e pjesëve të mëdha të territorit të saj dhe duhet të harrojë të bëhet anëtare e NATO-s. Më tej, ai deklaroi se mbrojtja e ardhshme e Ukrainës do të ishte në Evropë, sepse SHBA nuk do të dërgonte asnjë nga trupat e saj për të mbajtur një garanci sigurie.
Të poshtëruar dhe të shqetësuar, liderët evropianë po vajtojnë për “tradhëti”. Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar nuk po e ngren zërin e saj ndaj kësaj akuze në publik, por privatisht është dakord. Është habi që presidenti amerikan pranoi me butësi disa kërkesa ruse para se të kishin filluar negociatat.
“Çfarë ndodhi me Artin e Marrëveshjes?”, pyet një ministër. Ka neveri për gëzimin e Kremlinit me atë që ai interpreton si një justifikim të barbarisë që i ka shkaktuar fqinjit të tij. Ekziston frika e pasojave për shtetet baltike dhe të tjerët duke shpërblyer grabitqarin rus. Ka tmerr në sugjerimin e mëvonshëm të Trump që Putini të ftohet për t’u ribashkuar në G7, sikur fleta e përgjakshme e krimeve të luftës të kryera nga rusët thjesht të fshihet.
Një ide e shëmtuar që ka bërë xhiron e rrjetit, është se Trump do të bëjë një vizitë shtetërore në Moskë, në kohën që të përkojë me paradën e Ditës së Majit, që feston ushtria ruse. Çfarë spektakli grotesk: lideri i supozuar i botës së lirë i ulur me tiranin e Kremlinit duke parë një marshim nëpër Sheshin e Kuq nga ushtria që ka kryer kaq shumë mizori në Ukrainë.
Surpriza më e madhe është se njerëzit pretendojnë se janë të befasuar. Ne e dinim se ky president i SHBA-së përçmon aleatët historikë të Amerikës në mesin e demokracive evropiane, pasi ai përçmon arkitekturën e sigurisë ndërkombëtare që ndërtuan paraardhësit e tij. Gjeopolitika e tij është ajo në të cilën fuqitë e mëdha mishngrënëse lidhin marrëveshje me njëra-tjetrën dhe ato më të voglat bien në linjë ose shtypen nën këmbë. Rreziqet janë akute.
Një paqe e diktuar do të trimërojë Putinin dhe grabitqarët e tjerë duke shenjtëruar rivizatimin e kufijve ndërkombëtarë me forcë. Nëse SHBA-të do të ishin në bashkëpunim me Rusinë për të copëtuar Ukrainën për protestat e Kievit dhe kryeqyteteve evropiane, aleanca transatlantike do të shkatërrohej.
Evropianët kanë të drejtë të zemërohen me Trump, por duhet të zemërohen edhe me veten e tyre. Ata janë fajtorë që e kanë lënë kontinentin e tyre kaq të prekshëm ndaj kësaj kthese të shkaktuar nga rreziku në ngjarjet botërore.
Pushtimi rus i Ukrainës u përshkrua shpesh si një thirrje zgjimi, por një pjesë e madhe e Evropës u përgjigj duke shtypur butonin “snooze”. Tre vjet më vonë, raporti i fundit autoritativ nga Instituti Ndërkombëtar për Studime Strategjike zbulon se Moska po ushqen më shumë burime në makinën e saj të luftës sesa e gjithë Evropa jo-ruse që shpenzon për mbrojtjen. Disa vende të vijës së parë të NATO-s, veçanërisht Polonia, kanë rritur buxhetet e tyre ushtarake në përgjigje të shkatërrimit të Ukrainës. Polakët e kuptojnë se kostoja e parandalimit ia vlen të paguhet për të shmangur çmimin shumë më të madh për të lënë veten të ekspozuar ndaj shkatërrimit. Të tjerët janë ende në gjumë. Vitin e kaluar, tetë nga 32 anëtarët e NATO-s ende nuk po përmbushnin detyrimin modest për të shpenzuar të paktën 2% të PBB-së.
Nuk është se Evropës i mungojnë burimet për të mbrojtur veten pa ndihmën e SHBA. Popullsia e Rusisë është rreth 144 milionë. Popullsia totale e vendeve të NATO-s, duke përjashtuar SHBA-në, është mbi 636 milionë dhe pesha e tyre e kombinuar ekonomike është rreth 12 herë më e madhe se ajo e Rusisë. Mjetet janë aty, ajo që ka munguar është vullneti.
Shpenzimet e mbrojtjes do të bëhen një çështje e gjallë në politikën britanike. George Robertson, sekretar i mbrojtjes gjatë kohës së Tony Blair në numrin 10 dhe më pas sekretar i përgjithshëm i NATO-s, ka udhëhequr një rishikim strategjik të mbrojtjes.
Një nga ministrat e rinj të Healey-t ka thënë se ushtria britanike mund të zhduket brenda gjashtë muajve nëse do të përfshihej në një luftë në përmasat e konfliktit në Ukrainë. Në fushën e luftës kibernetike, kreu i Qendrës Kombëtare të Sigurisë Kibernetike paralajmëroi kohët e fundit se mburojat e Britanisë nuk janë mjaft të forta për tu mbrojtur nga një mori aktorësh të këqij që po na kërcënojnë.
Ekziston një sharrë e vjetër diplomatike: “Nëse nuk jeni në tryezë, me siguri do të jeni në menu”. Në këtë epokë të marrëdhënieve ndërkombëtare, e ilustruar nga Trump që kërkon të bëjë një marrëveshje njeri të fortë me Putinin për të copëtuar Ukrainën, ligji i xhunglës ka filluar të mbizotërojë. Nëse Britania e Madhe dhe pjesa tjetër e Evropës nuk duan që interesat e tyre jetike të jenë në menu, ne do të na duhet të rrisim koston e një vendi në tryezë./Nga “The Guardian”
