Nga Omer Bartov*
Fjalët “Kurrë më” – të shkruara me gërma të mëdha mbi një fotografi të një fëmije që ecën mes rrënojave – përbëjnë një thirrje që ngjall kujtesën historike dhe nxit ndërgjegjësim. Por çfarë ndodh kur realiteti bie në përplasje me premtimin tonë për të mos lejuar më një tmer që historia e ka njohur më parë?
Një muaj pas sulmit të Hamasit ndaj Izraelit më 7 tetor 2023, besoja se kishte prova se ushtria izraelite kishte kryer krime lufte dhe ndoshta edhe krime kundër njerëzimit në kundërpërgjigjen e saj ndaj Gazës. Megjithatë, ndryshe nga pretendimet më të ashpra të kritikëve të Izraelit, ato prova nuk më dukeshin të mjaftueshme për të përbërë krimin e gjenocidit.
Por në maj 2024, Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF) urdhëruan afro një milion palestinezë që ishin strehuar në Rafah – qyteti më jugor dhe zona e fundit relativisht e paprekur e Gazës – të zhvendoseshin drejt zonës bregdetare të al-Mawasi, ku pothuajse nuk kishte strehim. Ushtria më pas nisi një fushatë shkatërrimi masiv në Rafah, që u përmbyll në pjesën më të madhe deri në gusht.
Në këtë pikë, më nuk dukej e mundur të mohohej se modeli i veprimeve të IDF-së ishte i përputhshëm me deklaratat që shprehnin synim gjenocidal, të bëra nga udhëheqës të Izraelit në ditët pas sulmit të Hamasit. Kryeministri Benjamin Netanyahu premtoi që armiku do të paguante “një çmim të madh” dhe se IDF-ja do të kthente në “rrënojë” zonat ku vepronte Hamasi. Ai u bëri thirrje “banorëve të Gazës” të largoheshin, sepse Izraeli “do të vepronte me forcë kudo”.
Netanyahu i nxiti qytetarët të kujtonin “çfarë ju bëri Amaleku”, një citim biblik që shumë e interpretuan si një referencë ndaj një pasazhi ku izraelitëve u kërkohej të “vrisnin burrat dhe gratë, foshnjat dhe fëmijët” e armikut të tyre të lashtë.
Zyrtarë të qeverisë dhe të ushtrisë përshkruan armiqtë si “kafshë njerëzore”, dhe më vonë kërkuan “shfarosje të plotë”. Nënkryetari i Parlamentit, Nissim Vaturi, shkroi në platformën X (ish-Twitter) se detyra e Izraelit duhet të ishte “fshirja e Rripit të Gazës nga faqja e dheut”.
Këto veprime dhe deklarata nuk mund të kuptohen ndryshe përveçse si zbatim i një qëllimi të shpallur për ta bërë Gazën të pabanueshme për popullatën e saj palestineze. Unë besoj se qëllimi ka qenë — dhe mbetet — të detyrohet popullata të largohet nga Rripi i Gazës, ose, duke qenë se nuk ka ku të shkojë, të shkatërrohet tërësisht ekzistenca e saj përmes bombardimeve, uri ekstreme, mungesës së ujit të pastër, kushteve sanitare të papranueshme dhe ndalimit të ndihmës mjekësore — në një shkallë të tillë që bën të pamundur ruajtjen apo rindërtimin e ekzistencës së palestinezëve si një grup i veçantë.
Përfundimi im i pashmangshëm është se Izraeli po kryen gjenocid kundër popullit palestinez.
Ky nuk ka qenë një përfundim i lehtë për mua. Kam lindur në një familje sioniste, kam kaluar gjysmën e parë të jetës sime në Izrael, kam shërbyer si ushtar dhe oficer në IDF dhe kam kaluar pjesën më të madhe të karrierës sime duke kërkuar dhe shkruar mbi krimet e luftës dhe Holokaustin. Por unë kam dhënë mësim mbi gjenocidin për më shumë se 25 vjet. E njoh kur e shoh.
Ky nuk është vetëm përfundimi im. Një numër gjithnjë e më i madh studiuesish të gjenocidit dhe ekspertësh të së drejtës ndërkombëtare kanë arritur në përfundimin se veprimet e Izraelit në Gaza mund të përkufizohen vetëm si gjenocid.
Të njëjtin qëndrim kanë marrë Francesca Albanese, raportuesja speciale e OKB-së për Bregun Perëndimor dhe Gazën, si dhe Amnesty International. Afrika e Jugut ka paraqitur një padi për gjenocid ndaj Izraelit në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë.
Në një botë ku fjala “kurrë më” ka humbur peshën që dikur mbante, detyra jonë – sidomos si studiues dhe si njerëz – është ta ringremë si paralajmërim dhe si thirrje për veprim. Sepse gjenocidi nuk ndodh vetëm në të kaluarën. Ai ndodh edhe sot – dhe ndonjëherë, ne jemi dëshmitarë të tij në kohë reale.
Nëse dëshiron, mund të përgatis edhe një version me tone më të buta për publikim në media të përgjithshme ose në kontekste akademike në gjuhën shqipe.
Dr. Omer Bartov është profesor i studimeve mbi Holokaustin dhe gjenocidin në Universitetin Brown.
Burimi: New York Times/ Përgatiti për botim: L.Veizi
