Gazeta Financial Times përmes një investigimi ka zbuluar rolin e Rusisë në zhvillimin e programit bërthamor të Iranit. Raporti madje përmend udhëtime sekrete të ekspertëve iranianë në Moskë. Sipas raportit, një delegacion iranian udhëtoi për në Moskë në gusht 2024, ku vizitoi objektet kërkimore ruse dhe kërkoi tritium. Ky është një material radioaktiv që ekspertët e përhapjes bërthamore e përshkruajnë si material që praktikisht nuk ka përdorime civile dhe përdoret kryesisht për të rritur ndjeshëm fuqinë shkatërruese të një koke bërthamore.
Financial Times zbuloi se ekipi prej pesë personash përfshinte shkencëtarë të lidhur me Organizatën e Inovacionit dhe Kërkimit në Mbrojtje të Iranit (SPND), organizatën më të fshehtë të kërkimit ushtarak të Iranit, të cilën zyrtarët amerikanë e kanë identifikuar si organizata që pasoi drejtpërdrejt programin e armëve bërthamore të Iranit para vitit 2004.
Udhëtimi ndodhi më 4 gusht 2024 dhe të pranishëm në këtë udhëtim ishin Ali Kalvand, një fizikant bërthamor 43-vjeçar iranian, së bashku me katër bashkëpunëtorë që ai i identifikoi si punonjës të DamavandTec, në selinë e firmës së tij konsulente në Teheran. Megjithatë, hetimi i Financial Times zbuloi se rrëfimi i delegacionit të biznesit ishte i sajuar pasi ata në fakt ishin shkencëtarë bërthamorë.
Më i rëndësishmi prej tyre mund të ketë qenë shkencëtari bërthamor Soroush Mohtasami, një ekspert në gjeneratorët e neutroneve, të cilët mund të përdoren si komponentë që ndihmojnë në shkaktimin e shpërthimeve në lloje të caktuara të armëve bërthamore. Misioni përfshinte Amir Yazdian, një punonjës 35-vjeçar i Ministrisë së Mbrojtjes iraniane i cili punon në kundërzbulim, sipas zyrtarëve perëndimorë të kontaktuar nga Financial Times.
Kalvant thuhet gjithashtu se i dërgoi një letër një furnizuesi rus duke shprehur interesin për të blerë izotope të ndryshme përfshirë tritiumin, një material që mund të përdoret gjithashtu për të përmirësuar performancën e kokave bërthamore dhe i nënshtrohet kontrolleve të rrepta sipas rregullave ndërkombëtare të mospërhapjes.
“Kushdo që kërkon tritium dhe unë pranoj armë automatike”, tha për Financial Times William Alburquerque, ish-kreu i qendrës së kontrollit të armëve të NATO-s.
Udhëtimi në Rusi ndodhi në një kohë kur qeveritë perëndimore kishin vënë re një sërë aktivitetesh të dyshimta nga shkencëtarët iranianë, duke përfshirë përpjekjet për të siguruar teknologji të lidhur me energjinë bërthamore nga jashtë. Agjencitë perëndimore të inteligjencës besojnë se Irani dikur kishte një program sekret të armëve bërthamore të ndarë nga përpjekjet e tij për të prodhuar karburant bërthamor të cilin Udhëheqësi Suprem Ajatollah Ali Khamenei e ndaloi në vitin 2003./e.t
