Ngjarja e vitit 1448 është një episod i rëndësishëm në mozaikun diplomatik dhe ushtarak të kohës së Gjergj Kastriotit – Skënderbeut, që dëshmon për rolin e tij si faktor i fuqishëm politik dhe ushtarak në Ballkanin e shekullit XV, në një kohë kur perandoritë dhe principatat përpiqeshin të ruanin influencat e tyre.
Konteksti i ngjarjes
Pas betejave të suksesshme kundër Perandorisë Osmane dhe rimarrjes së territoreve shqiptare, Skënderbeu po forconte autoritetin e tij jo vetëm në zonat shqiptare, por edhe si një udhëheqës me ndikim në rajon. Kjo situatë i gëzoi Papën Eugen IV (jo IX – ka të ngjarë të jetë lapsus kronologjik; Papa Eugen IV ishte në detyrë deri më 1447) dhe mbretin Alfons V të Napolit, të cilët e shihnin Skënderbeun si aleat natyror në luftën kundër islamizmit osman dhe në përpjekjen për të ruajtur katolicizmin në Ballkan.
Por fuqizimi i Skënderbeut nuk u prit mirë nga Republika e Venedikut, e cila kishte interesa të drejtpërdrejta në Shqipëri dhe Ballkan. Venediku i frikësuar për humbjen e territoreve dhe ndikimit të saj, vendosi të ndryshojë pozicionin. Fillimisht me ndihma të fshehta, pastaj me përkrahje të drejtpërdrejtë ndaj osmanëve.
Marrëveshja me Venedikun
Meqë ndihma osmane po vonohej dhe Skënderbeu kishte fituar avantazhe ushtarake e politike, Venediku u detyrua të nënshkruajë një marrëveshje më 4 tetor 1448, në të cilën pranonte të paguante një pagesë vjetore prej 1 400 dukatësh për mbajtjen e Danjës dhe rrethinave të saj, të cilat ishin kthyer në pikë përplasjeje mes dy palëve.
Ky ishte një akt i detyruar dhe përkohshëm nga ana e Venedikut, një përpjekje për të fituar kohë, ndërkohë që kërkonte të aktivizonte kanalet e tjera për të zbehur ndikimin e Skënderbeut.
Beteja e Dibrës
Vetëm dy javë më vonë, një forcë osmane sulmoi nga lindja, në zonën e Dibrës së Sipërme, por u mund nga ushtria shqiptare nën drejtimin e Skënderbeut. Fitorja e shpejtë e Skënderbeut u shoqërua me kapjen e dokumenteve ushtarake që tregonin se Venediku kishte nxitur sulmin osman, duke dëshmuar për herë të parë një aleancë të fshehtë të Venedikut me Perandorinë Osmane kundër një princ krishter.
Vlerësimi historik
Ky episod dëshmon jo vetëm për forcën ushtarake të Skënderbeut, por edhe për guximin e tij diplomatik, në një situatë ku armiku shpeshherë vishej me petkun e aleatit. Ishte një prej shembujve ku Venediku, një fuqi tregtare dhe politike me pretendime për neutralitet, i shërbente interesave të saj në mënyrë pragmatike, edhe duke bashkëpunuar me osmanët kundër një udhëheqësi të krishterë.
Kjo ngjarje është një paralajmërim i hershëm për ndërlikimet ballkanike, ku kufiri mes aleatëve dhe armiqve ishte i paqartë, dhe ku liria varej shpesh nga vendosmëria e një individi përballë intrigës diplomatike dhe trysnisë ushtarake.
Përgatiti: L.Veizi
