Më 7 gusht të vitit 317, në qytetin e lashtë Sirmium të krahinës Pannonia – një qytet i rëndësishëm i Perandorisë Romake, i ndërtuar mbi themelet e një vendbanimi ilir-kelt – lindi një fëmijë që do të mbante në duar fatin e mijëra njerëzve: Konstantius II, biri i Konstandinit të Madh, perandorit që e shndërroi Krishterimin në fenë dominuese të Perandorisë dhe themeloi Konstandinopojën si kryeqytet të ri…
..Në moshën vetëm 7-vjeçare, më 13 nëntor të vitit 324, Konstantius II u shpall Cezar – titull që e përfshinte brenda logjikës së romakëve si trashëgimtar dhe bashkë-sundimtar i ardhshëm. Ndonëse fëmijë, ai ishte futur tashmë në lojën e madhe të pushtetit, një lojë që nuk i kurseu as fëmijët.
Vdekja e Konstandinit të Madh
Kur Konstandini i Madh u sëmur rëndë në vitin 337, djemtë e tij, përfshirë Konstantiusin, u thirrën pranë shtratit të tij në Konstandinopojë. Me vdekjen e tij, filloi një krizë trashëgimie, e cila duhej zgjidhur shpejt dhe me forcë. Brenda pak javësh, Konstantius II – tani vetëm 20 vjeç – urdhëroi një masakër që do të hynte në histori.
Masakra e familjes perandorake
Historiani Eutropius dhe burime të tjera të kohës, ndonëse jo gjithmonë të sakta në detaje, përshkruajnë një masakër të përgjakshme të organizuar në mënyrë sistematike: dy xhaxhallarë dhe gjashtë kushërinj të Konstantiusit u vranë, mes tyre edhe Dalmatius, një nga anëtarët më të rëndësishëm të familjes perandorake që sundonte Moesinë (krahinë në afërsi të Ballkanit).
Kjo ngjarje makabre kishte për qëllim eliminimin e çdo pretendenti të mundshëm për fronin, për të garantuar që vetëm djemtë e Konstandinit të Madh të kishin të drejtën legjitime të sundonin. Nga kjo masakër mbijetuan vetëm tre të afërm të rëndësishëm: Gallus, Julian dhe Nepotianus.
Gjithashtu mbijetuan edhe dy vëllezërit e tij: Konstandini II dhe Konstansi, të cilët do të ndanin Perandorinë me Konstantiusin II.
Ndarja e Perandorisë
Pas eliminimit të kundërshtarëve, tre vëllezërit u takuan pikërisht në Sirmium, qytetin ku kishte lindur Konstantiusi, dhe zyrtarizuan ndarjen e Perandorisë Romake në tri pjesë:
Konstantius II mori Lindjen: Konstandinopojë, Trakia, Azia e Vogël, Siria, Egjipti, dhe Cyrenaika.
Konstandini II, vëllai më i madh, mori Perëndimin e largët: Britania, Galicia, Hispania dhe Mauretania.
Konstansi, më i vogli, mori qendrat mesdhetare: Italia, Afrika e Veriut, Iliria, Maqedonia dhe Akaea.
Fëmija tiran në rritje
Kur Konstantiusi II u bë Cezar në moshën 7-vjeçare, ai nuk kishte as fuqinë reale për të sunduar, as mendësinë e një tirani. Ai ishte një vegël e politikës së Konstandinit të Madh, dhe për disa vite veproi nën hijen e babait. Por deri në vitin 337, ai tashmë ishte një burrë i ri në pushtet, dhe vendimi për masakrën nuk mund të justifikohet me moshën apo naivitetin.
Kjo tregon një aspekt të errët të politikës romake: për të sunduar duhej të eliminoje çdo rival, madje edhe nëse ishte i afërmi yt i gjakut. Konstantiusi II, edhe pse kishte lindur në një qytet ilir të lashtë me histori të thellë, mori rrugën klasike të sundimtarëve romakë: rruga e gjakut, frikës dhe stabilitetit të ndërtuar mbi rrënojat e familjes së vet.
Sirmiumi – një qytet ilir me rëndësi perandorake
Sirmiumi, ku filloi dhe mori formë karriera e Konstantiusit II, nuk ishte një qytet i zakonshëm. Që nga shekulli I p.e.s., ai ishte kthyer në një qendër të rëndësishme ushtarake dhe politike. Në vitin 294, u shpall një nga katër kryeqytetet e Perandorisë Romake, bashkë me Romën, Nikomedinë dhe Treverin. Ishte kryeqytet i prefekturës së Ilirisë – krahinë e banuar fillimisht nga ilirë dhe keltë.
Edhe sot, qyteti mban emrin Sremska Mitrovica, një pasardhës gjuhësor i emrit të lashtë ilir Sirmium – një dëshmi e qartë e vazhdimësisë historike të këtij vendbanimi.
Përfundimi
Historia e Konstantius II është një kujtesë e fuqishme se mosha nuk të bën as të pafajshëm, as të pamundur. Në një sistem brutal si ai i Perandorisë Romake, një djalë që dikur ishte shpallur Cezar në moshën 7-vjeçare, në vetëm pak vite mund të kthehej në arkitektin e një masakre. Dhe kjo histori, e cila nisi në zemër të një qyteti ilir, tregon për ndërthurjen e fatit, gjakut dhe pushtetit në themelet e botës perandorake.
Përgatiti: L.Veizi
