Shefat e mbrojtjes të NATO-s zhvilluan të mërkurën një diskutim virtual mbi garancitë e sigurisë që mund t’i ofrohen Ukrainës, si një element kyç për të mundësuar një marrëveshje paqeje që do t’i jepte fund luftës tre-vjeçare të Rusisë kundër Ukrainës.
Takimi virtual, i cili u mbajt nën drejtimin e admiralit italian Giuseppe Cavo Dragone, kryetar i Komitetit Ushtarak të NATO-s, përfshiu 32 shefa të mbrojtjes nga vendet anëtare të aleancës dhe u zhvillua në kuadër të një nisme diplomatike të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara për t’i dhënë fund konfliktit.
Admiral Cavo Dragone përshkroi diskutimin si “të shkëlqyer dhe të sinqertë”, duke theksuar unitetin e aleancës në përpjekjet për të mbështetur Ukrainën.
“Fola për të falënderuar të gjithë për pjesëmarrjen e tyre gjithmonë proaktive në këto takime: ne jemi të bashkuar, dhe ky unitet ishte vërtet i prekshëm sot, si gjithmonë,” shkroi ai në një postim në platformën sociale X.
Një nga pikat kryesore të diskutimit të NATO-s është nevoja për të ofruar garanci të forta sigurie për Ukrainën, të cilat do të siguronin që vendi të mos përballet me një tjetër agresion rus në të ardhmen.
Këto garanci konsiderohen si një kusht thelbësor për të bindur Kievin që të nënshkruajë një marrëveshje paqeje me Rusinë, e cila ka pushtuar Ukrainën që nga shkurti i vitit 2022.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka theksuar vazhdimisht se çdo marrëveshje paqeje duhet të përfshijë masa konkrete për të mbrojtur sovranitetin dhe integritetin territorial të Ukrainës, duke përmendur dështimin e Memorandumit të Budapestit të vitit 1994, ku Ukraina hoqi dorë nga armët bërthamore në këmbim të premtimeve për siguri, të cilat nuk u respektuan nga Rusia.
Në një postim të fundit në Telegram, Zelenskyy u shpreh: “Ne kemi nevojë për garanci të forta sigurie për të siguruar një paqe vërtet të sigurt dhe të qëndrueshme.”
Kjo deklaratë erdhi pas sulmeve të fundit ruse me raketa dhe drone në gjashtë rajone të Ukrainës, të cilat kanë shtuar urgjencën për një zgjidhje diplomatike të mbështetur nga angazhime të besueshme ushtarake.
Takimi i NATO-s vjen pas një sërë zhvillimesh të rëndësishme diplomatike. Të premten e kaluar, presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, u takua me presidentin rus Vladimir Putin në Anchorage, Alaska, për të diskutuar mundësitë e një marrëveshjeje paqeje.
Të hënën, Trump priti në Shtëpinë e Bardhë Zelenskyn së bashku me liderët evropianë, përfshirë kryeministrin britanik Keir Starmer, presidentin francez Emmanuel Macron, kancelarin gjerman Friedrich Merz, kryeministren italiane Giorgia Meloni, presidentin finlandez Alexander Stubb, presidenten e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen dhe sekretarin e përgjithshëm të NATO-s, Mark Rutte.
Megjithatë, asnjë nga këto takime nuk ka sjellë përparim konkret, duke lënë të hapura pyetje rreth angazhimit të Shteteve të Bashkuara dhe formës që mund të marrin garancitë e sigurisë.
Një koalicion i 30 vendeve, i quajtur “koalicioni i vullnetit”, i udhëhequr nga Britania e Madhe dhe Franca, dhe që përfshin gjithashtu Japoninë dhe Australinë, ka shprehur gatishmërinë për të mbështetur një forcë sigurie që mund të shërbejë si mbështetje për një marrëveshje paqeje.
Ky koalicion po punon për të përcaktuar se si mund të funksionojë një forcë e tillë, e cila mund të përfshijë mbrojtjen e hapësirës ajrore dhe detare të Ukrainës, si dhe rigjenerimin e forcave të saj të armatosura.
Megjithatë, Rusia ka shprehur kundërshtime të forta ndaj pranisë së trupave të NATO-s në Ukrainë, me zëdhënësen e Ministrisë së Jashtme ruse, Maria Zakharova, që paralajmëroi se një hap i tillë rrezikon “përshkallëzim të pakontrollueshëm me pasoja të paparashikueshme.” Ndërsa Shtetet e Bashkuara kanë treguar vullnet për të koordinuar përpjekjet për paqe, presidenti Trump ka përjashtuar mundësinë e dërgimit të trupave amerikane në Ukrainë.
“Ju keni sigurinë time, dhe unë jam president,” duke u zotuar se SHBA-ja nuk do të vendosë trupa në terren. Kjo ka ngritur shqetësime mes aleatëve evropianë, të cilët po përpiqen të përcaktojnë rolin e tyre në një skenar ku mbështetja amerikane mund të jetë e kufizuar. Sipas një zyrtari evropian të sigurisë, çdo forcë sigurie do të ketë nevojë për një “mandat luftarak” për të mbrojtur veten në rast sulmi, por përgjegjësia për zbatimin e paqes do të mbetet te ushtria ukrainase.
Ndërsa diskutimet vazhdojnë, pengesat kryesore mbeten dallimet e mëdha mes kërkesave të Ukrainës dhe atyre të Rusisë.
Presidenti Putin ka kërkuar njohjen e territoreve të okupuara si pjesë e Rusisë, kufizime të rrepta në ushtrinë ukrainase dhe heqjen e sanksioneve ndaj Rusisë, kërkesa këto që Ukraina i ka refuzuar kategorikisht.
Zelensky ka këmbëngulur për tërheqjen e plotë të trupave ruse, kthimin e të burgosurve dhe fëmijëve të rrëmbyer, si dhe ndjekjen penale të udhëheqësve rusë për krime lufte./kb
