Më 26 gusht 1896, një grup revolucionarësh armenë të lidhur me organizatën Dashnaktsutyun (Federata Revolucionare Armene) ndërmorën një sulm spektakolar ndaj Bankës Otomane në Kostandinopojë (Stamboll). Kjo ngjarje dramatike u bë një nga episodet më të njohura të Çështjes Armene në fund të shekullit XIX dhe nxiti një masakër të gjerë kundër popullsisë armene në kryeqytetin perandorak.
Sfondi historik
Perandoria Osmane në fund të shekullit XIX përjetonte tensione të brendshme dhe presion të madh ndërkombëtar.
Armenët, që jetonin kryesisht në Anadollin Lindor, kërkonin reforma dhe mbrojtje nga persekutimet.
Lëvizjet revolucionare armene, si Dashnaktsutyun, u krijuan për të tërhequr vëmendjen e fuqive evropiane ndaj dhunës dhe diskriminimit ndaj armenëve në Perandorinë Osmane.
Sulmi ndaj Bankës
Rreth 26–28 luftëtarë armenë, të udhëhequr nga Papken Siuni (i cili u vra gjatë përleshjes) dhe më pas nga Armen Garo, hynë me armë në selinë e Bankës Otomane, një institucion financiar i kontrolluar kryesisht nga kapitali francez dhe britanik.
Qëllimi i tyre ishte të tërhiqnin vëmendjen ndërkombëtare duke marrë peng punonjësit dhe duke kërcënuar se do të hidhnin bankën në erë nëse kërkesat për reforma nuk do të merreshin parasysh.
Pas disa orësh tensioni, me ndërmjetësimin e diplomatëve evropianë, revolucionarët arritën të largoheshin nga banka dhe u dërguan me anije drejt Marseille, Francë.
Pasojat e menjëhershme
Sulmi shkaktoi një reagim të dhunshëm në qytet: në Kostandinopojë shpërthyen masakra kundër popullsisë armene, të cilat zgjatën tre ditë.
Më shumë se 6 000 armenë u vranë, ndërsa mijëra të tjerë u plagosën ose u detyruan të largoheshin.
Fuqitë e Mëdha (Britania, Franca, Rusia) protestuan ndaj dhunës, por ndërhyrja e tyre mbeti e kufizuar.
Pasoja historike
Ngjarja e Bankës Otomane u bë simbol i përpjekjeve të dëshpëruara të revolucionarëve armenë për të thyer indiferencën ndërkombëtare ndaj gjendjes së bashkëkombësve të tyre.
Në të njëjtën kohë, ajo thelloi ndarjet mes qeverisë osmane dhe komunitetit armen, duke ushqyer një klimë mosbesimi e armiqësie që do të çonte në ngjarje edhe më tragjike në dekadat e mëvonshme.
Për perandorinë osmane, kjo ngjarje u pa si një akt terrorizmi, ndërsa për armenët si një sakrificë e nevojshme për t’i bërë të ditura padrejtësitë e tyre para botës.
Përgatiti: L.Veizi
