Më 26 gusht 1966, në Omugulugwombashe të Namibisë veriore, shpërtheu një përplasje e armatosur midis forcave të Afrikës së Jugut dhe luftëtarëve të Organizatës Popullore të Afrikës Jugperëndimore (SWAPO). Kjo betejë konsiderohet si pika e nisjes së Luftës Kufitare të Afrikës së Jugut – një konflikt i gjatë dhe i ndërlikuar që zgjati 24 vjet, duke u bërë një nga luftërat më të gjata në kontinentin afrikan.
Sfondi historik
Namibia (atëherë quajtur Afrika Jugperëndimore) ishte nën administrimin e Afrikës së Jugut pas Luftës së Parë Botërore, por me një status të diskutueshëm ndërkombëtarisht.
Në vitet 1960, u rrit rezistenca kundër sundimit të apartheid-it, dhe SWAPO, e udhëhequr nga Sam Nujoma, nisi një fushatë të armatosur për pavarësi.
Organizata e Kombeve të Bashkuara shpalli se prania e Afrikës së Jugut në Namibi ishte ilegale, por regjimi i Pretorias refuzoi të tërhiqej.
Konflikt asimetrik
Lufta ishte kryesisht një konflikt asimetrik, ku SWAPO përdori taktikën e luftës guerile, ndërsa Afrika e Jugut u mbështet në ushtrinë e saj të pajisur mirë dhe në forcat speciale.
Fushëbetejat përfshinë Namibinë veriore, Angolën dhe herë pas here edhe Zambinë, duke e kthyer këtë konflikt në një luftë rajonale.
Në vitet 1970–1980, lufta u lidh ngushtë me Luftën Civile në Angola, ku pala e Afrikës së Jugut mbështeti lëvizjen antikomuniste UNITA, ndërsa SWAPO mbështetej nga qeveria marksiste e MPLA-së, e cila kishte ndihmën e Kubës dhe të Bashkimit Sovjetik.
Intensifikimi
Konflikti përfshiu beteja të mëdha konvencionale, sidomos në vitet e fundit, kur ushtria e Afrikës së Jugut u përball me trupat kubane dhe forcat e MPLA-së në veri të Angolës.
Beteja e Cuito Cuanavale (1987–1988) është një nga më të njohurat, shpesh e quajtur “Stalingradi i Afrikës”, pasi ndikoi drejtpërdrejt në rrjedhën e luftës.
Fundi i luftës
Pas presioneve ndërkombëtare dhe shpenzimeve të mëdha ushtarake, Afrika e Jugut pranoi një proces paqeje të ndërmjetësuar nga SHBA, Kombet e Bashkuara dhe aktorë të tjerë.
Më 21 mars 1990, Namibia shpalli zyrtarisht pavarësinë, me Sam Nujoma si presidentin e parë të saj.
Lufta përfundoi, duke lënë pas një trashëgimi të dhimbshme, por edhe duke shënuar një hap të madh në drejtim të fundit të apartheid-it në vetë Afrikën e Jugut.
Rëndësia historike
Lufta Kufitare e Afrikës së Jugut ishte lufta më e gjatë në historinë moderne të Afrikës.
Ajo nuk ishte vetëm një konflikt për pavarësinë e Namibisë, por edhe një arenë e Luftës së Ftohtë në kontinentin afrikan.
Rezultati i saj përshpejtoi shembjen e sistemit të apartheid-it, duke i hapur rrugën transformimeve politike në Afrikën e Jugut në fillim të viteve 1990.
Përgatiti: L.Veizi
