31 gusht 1939
Sulmi i Gleiwitz, i zhvilluar më 31 gusht 1939, ishte një akt kyç i manipulimit dhe propagandës që Gjermania naziste përdori për të krijuar një justifikim për pushtimin e Polonisë dhe shpërthimin e Luftës së Dytë Botërore në Evropë. Ky incident ka mbetur një nga mostrat më të njohura të përdorimit të “provokacioneve të rreme” në histori, dhe u realizua si pjesë e një plani të gjerë për të justifikuar agresionin nazist.
Konteksti Politik dhe Diplomatik
Në vitin 1939, tensionet në Evropë ishin shumë të larta. Pas vitit 1938, me pushtimin e Austrisë dhe shpërbërjen e Çekosllovakisë, Adolf Hitler kishte zgjeruar ndikimin e Gjermanisë në Evropë dhe kishte filluar të synonte territore të tjera, përfshirë Poloninë. Pavarësisht disa tentativave për negociata, Gjermania dhe Polonia kishin një marrëdhënie të tensionuar, veçanërisht për shkak të çështjes së Danzigut (Gdansk) dhe korridorit polak që ndante territorin gjerman nga Prusia të cilën Hitler synonte ta bashkonte me Gjermaninë.
Në 23 gusht 1939, Gjermania dhe Bashkimi Sovjetik nënshkruan Pakteshin Molotov-Ribbentrop, një marrëveshje jo-agresioni që gjithashtu përfshinte një protokoll të fshehtë për ndarjen e Polonisë mes dy shteteve. Kjo marrëveshje krijoi një mundësi për Hitlerin të realizonte planin e tij për pushtimin e Polonisë pa frikën e një ndihme nga Bashkimi Sovjetik.
Plani i sulmit dhe provokimi i Gleiwitz
Për të siguruar një justifikim të plotë për sulmin ndaj Polonisë, regjimi nazist kërkoi një incident që të duket si një agresion i shkaktuar nga polakët, kështu që do të mund të argumentonin se ishin të detyruar të reagonin për mbrojtjen e shtetit gjerman. Ky ishte një shembull klasik i “provokacioneve të rreme” — një incident i planifikuar për të manipuluar opinionin publik dhe për të arsyetuar veprimet ushtarake.
Në këtë kuadër, më 31 gusht 1939, u realizua sulmi i rremë në stacionin e radios Gleiwitz, në qytetin e Gleiwitz (tani Gliwice, Poloni). Ky ishte një nga seritë e provokacioneve të planifikuara nga nazistët, të njohura si “Operacioni Himmler”, që synonin të krijonin një situatë të ngarkuar dhe të manipuluar për të arsyetuar sulmin e mëvonshëm.
Si ndodhi sulmi
Një grup komandosh të SS-së gjermane, të udhëhequr nga oficerë të rangut të lartë, kryen një sulm të rremë në stacionin e radios Gleiwitz, duke u veshur si polakë dhe duke përdorur flamuj polakë për të krijuar një dukje të fajit të atyre.
Ata pushtuan stacionin e radios dhe transmetuan një mesazh të shkurtër në polakisht, i cili përmbante deklaratën se polakët kishin sulmuar Gjermaninë dhe ishin përpjekur të shkaktonin një situatë të tensionuar.
Për të rritur bindshmërinë e këtij provokimi, ata lanë trupin e një njeriu të vdekur, i cili ishte një person gjerman që ishte kapur nga nazistët dhe ishte veshur me rroba polake për të dhënë përshtypjen se ai ishte një “agjent polak” që kishte sulmuar stacionin.
Pas këtij incidenti, regjimi nazist e përdori këtë si një pretekst për të shpallur sulmin ndaj Polonisë, duke argumentuar se kjo ishte një përgjigje ndaj agresionit të polakëve. Kjo e mundësoi Hitlerin të shpallte luftë ndaj Polonisë më 1 shtator 1939.
Pushtimi i Polonisë dhe Lufta e Dytë Botërore
Në mëngjesin e 1 shtatorit 1939, pa paralajmërim, forcat gjermane filluan një sulm të madh në Poloni, duke përdorur teknologjinë moderne të luftës, si bombardimet nga ajri dhe përdorimin masiv të tankeve, të njohur si “blitzkrieg” (lufta e shpejtë). Sulmi përfshinte një front të gjerë dhe përdorimin e forcave të shumta tokësore dhe ajrore, duke e bërë sulmin më të shpejtë dhe më të ashpër që kishte parë bota deri atëherë.
Gjermania gjithashtu kishte përfshirë Bashkimin Sovjetik në një marrëveshje për të ndarë territorin e Polonisë, dhe pas disa ditësh, forcat sovjetike pushtuan pjesën lindore të Polonisë, duke realizuar një ndarje të përbashkët të shtetit polak. Kështu, Polonia u shkatërrua si një shtet sovran, dhe Lufta e Dytë Botërore shpërtheu në Evropë.
Reagimi ndërkombëtar dhe pasojat
Pushtimi gjerman i Polonisë dhe provokimi i Gleiwitz u pasua nga shpallja e luftës nga Britania e Madhe dhe Franca më 3 shtator 1939. Ky veprim sinjalizoi fillimin e Luftës së Dytë Botërore, një konflikt global që do të zgjaste për shtatë vjet dhe do të çonte në humbjen e jetëve të miliona njerëzve dhe shkatërrimin e shumë shteteve.
Incidenti i Gleiwitz, megjithatë, u mbajt i fshehur për shumë vite. Vërtetimi i provokimeve dhe detajet e operacionit u siguruan nga oficeri gjerman SS, Alfred Naujocks, pas luftës, në vitin 1945, kur ai dëshmoi për rolin e tij në krijimin e këtij incidenti të rremë. Ai ishte një nga ata që kishin udhëhequr operacionin dhe kishte qenë i ngarkuar për të realizuar sulmin si pjesë e planit më të gjerë të propagandës dhe manipulimit të opinionit.
Pasojat dhe Rëndësia Historike
Sulmi i Gleiwitz është një shembull tipik i përdorimit të manipulimit të informacionit dhe të propagandës për të krijuar justifikime për agresionin ushtarak. Ky incident, i cili ka mbetur një nga më të njohurit në histori, është një dëshmi e fuqisë së manipulimit të opinionit publik për të arsyetuar veprime të papërgjegjshme dhe të dëmshme në shkallë globale.
Përgatiti: L.Veizi
