1–3 Shtator 2004
Më 1 shtator 2004, në ditën e parë të shkollës në qytetin e vogël Beslan, në Osetinë e Veriut, Rusi, ndodhi një akt brutal terrorist që do të trondiste opinionin publik në mbarë botën dhe do të linte pas vetes qindra viktima të pafajshme, shumica fëmijë.
Grupi i armatosur prej 32 terroristësh, shumica çeçenë dhe islamikë radikalë, sulmoi dhe mori peng rreth 1.100 persona – nxënës, prindër, mësues, dhe punonjës të shkollës fillore Nr. 1. Për 72 orë, ata u mbajtën peng nën kushte çnjerëzore, pa ushqim, pa ujë, dhe nën kërcënimin e vdekjes.
Si ndodhi sulmi?
Në mëngjesin e 1 shtatorit, në kohën kur prindërit dhe fëmijët ishin mbledhur për ceremoninë tradicionale të fillimit të vitit shkollor, terroristët, të maskuar dhe të armatosur rëndë, hynë me dhunë në territorin e shkollës. Ata nuk bënë dallim mes fëmijëve dhe të rriturve – të gjithë u mblodhën në palestrën e shkollës, e cila u minua me eksplozivë. Kushtet brenda palestrës ishin të tmerrshme: temperatura e lartë, mungesë ajri, ujë dhe ushqimi, dhe fëmijë që vuanin nga dehidratimi dhe frika ekstreme.
Qëllimet e terroristëve
Grupi kërkonte:
-Pavarësinë e Çeçenisë nga Rusia,
-Tërheqjen e trupave ruse nga republika çeçene,
-Dhe ndaljen e ofensivave ushtarake ruse në rajon.
Ata kishin lidhje me Shamil Basayev, një lider i njohur i rebelëve çeçenë dhe arkitekt i disa akteve të mëparshme terroriste kundër Rusisë.
Përfundimi tragjik
Pas dy ditësh negociatash të pasuksesshme dhe shpërthimeve të herëpashershme brenda ndërtesës, më 3 shtator 2004, ndodhi një shpërthim i fuqishëm brenda palestrës. Pas tij, forcat speciale ruse (Spetsnaz) ndërhynë përmes një operacioni të dhunshëm.
Ndërhyrja solli kaos total: të shtëna armësh, shpërthime, zjarr në ndërtesë, dhe fëmijë që përpiqeshin të shpëtonin mes plumbave.
-Mbi 385 persona u vranë, ndër ta 334 civilë, përfshirë 186 fëmijë.
-Mbi 700 të tjerë u plagosën, shumë prej tyre rëndë dhe me pasoja të përhershme.
Të gjithë terroristët u vranë, përveç njërit, i cili u kap i gjallë dhe u dënua më vonë me burgim të përjetshëm.
Pasojat dhe reagimet
Në Rusi:
Tronditja dhe zemërimi përfshinë mbarë vendin.
Presidenti Vladimir Putin u zotua për fuqizim të luftës kundër terrorizmit, por gjithashtu përdori ngjarjen për të forcuar kontrollin qendror dhe shtypur liritë politike.
U kritikuar gjerësisht për mungesën e transparencës dhe për mënyrën e menaxhimit të krizës.
Familjarët e viktimave akuzuan autoritetet për paaftësi dhe manipulim të informacionit, si dhe për ndërhyrjen e nxituar dhe të pakontrolluar të forcave speciale.
Në botë:
Ngjarja u dënua ashpër nga komuniteti ndërkombëtar si akt i pastër terrorizmi.
U shprehën ngushëllime dhe solidaritet me popullin rus, por gjithashtu u ngritën pyetje serioze mbi taktikat ruse në menaxhimin e krizave.
Trashëgimia e Masakrës së Beslanit
1 shtatori në Rusi nuk është më vetëm “dita e parë e shkollës”, por edhe një ditë zie për kujtimin e fëmijëve të vrarë. Monumente dhe memorialë janë ngritur në Beslan, por dhimbja për atë që ndodhi mbetet e gjallë. Mbetet një nga aktet më brutale të terrorizmit në shekullin XXI, me pasoja të thella psikologjike dhe politike. Shumë nga të mbijetuarit janë rritur me plagë të thella fizike dhe emocionale – një brez i shënuar nga trauma.
Epilogu
Masakra në Beslan nuk ishte vetëm një akt brutal i terrorizmit, por edhe një dështim i thellë institucional, moral dhe politik. Ishte një ditë kur shkolla – një simbol i sigurisë dhe fëmijërisë – u kthye në një fushë beteje, dhe ku bota mbarë u përball me fytyrën më të errët të dhunës ekstreme. Një kujtesë e përhershme se sa të brishtë janë jetët e pafajshme në përplasjet e mëdha politike e ideologjike.
Përgatiti: L.Veizi
