Pakistani po spiunon miliona qytetarë të tij duke përdorur një sistem përgjimi telefonash dhe një firewall interneti të ndërtuar nga Kina që censuron mediat sociale, në një nga shembujt më gjithëpërfshirës të mbikëqyrjes shtetërore jashtë Kinës, tha Amnesty International.
Mbikëqyrësi i të drejtave të njeriut tha në një raport të publikuar të martën se rrjeti në rritje i monitorimit të Pakistanit u ndërtua duke përdorur teknologji kineze dhe perëndimore dhe nxiti një goditje të gjerë ndaj disidencës dhe lirisë së fjalës.
Liritë politike dhe të medias, tashmë të kufizuara në Pakistan, janë shtrënguar vitet e fundit, veçanërisht pasi ushtria u nda nga kryeministri i atëhershëm Imran Khan në vitin 2022, i cili më vonë u burgos dhe mijëra aktivistë të partisë së tij u arrestuan.
Agjencitë e spiunazhit të Pakistanit mund të monitorojnë të paktën 4 milionë telefona celularë në të njëjtën kohë përmes Sistemit të Menaxhimit të Përgjimit Ligjor (LIMS), ndërsa një firewall i njohur si WMS 2.0 që inspekton trafikun e internetit mund të bllokojë 2 milionë seanca aktive në të njëjtën kohë, tha Amnesty International.
Të dy sistemet e monitorimit funksionojnë së bashku: njëri lejon agjencitë e inteligjencës të përgjojnë thirrjet dhe mesazhet, ndërsa tjetri ngadalëson ose bllokon faqet e internetit dhe mediat sociale në të gjithë vendin, tha ajo.
Numri i telefonave nën mbikëqyrje mund të jetë më i lartë, pasi të katër operatorëve kryesorë celularë u është urdhëruar të lidhen me LIMS, tha për Reuters tekniku i Amnesty, Jurre van Berge.
“Mbikëqyrja masive krijon një efekt frenues në shoqëri, ku njerëzit dekurajohen nga ushtrimi i të drejtave të tyre, si në internet ashtu edhe jashtë internetit”, tha raporti.
Amnesty tha se gjetjet e saj bazohen në një padi të vitit 2024 në Gjykatën e Lartë të Islamabadit të ngritur nga Bushra Bibi, gruaja e ish-kryeministrit Khan, pasi thirrjet e saj private u publikuan në internet.
Në gjykatë, ministritë e mbrojtjes dhe agjencitë e inteligjencës të Pakistanit mohuan se drejtonin ose madje kishin kapacitet për përgjim telefonash. Por nën pyetje, rregullatori i telekomunikacionit pranoi se kishte urdhëruar tashmë kompanitë telefonike të instalonin LIMS për përdorim nga “agjencitë e caktuara”.
Ministritë e teknologjisë, të brendshme dhe të informacionit të Pakistanit, si dhe rregullatori i telekomunikacionit, nuk iu përgjigjën pyetjeve nga Reuters në lidhje me raportin e Amnesty.
Furnizuesit e huaj
Pakistani aktualisht po bllokon rreth 650 mijë lidhje interneti dhe po kufizon platforma të tilla si YouTube, Facebook dhe X, tha Amnesty.
Kontrollet kanë goditur më rëndë provincën Balochistan të goditur nga kryengritjet, ku distriktet janë përballur me ndërprerje të internetit për vite me radhë, dhe grupet e të drejtave akuzojnë ushtrinë për zhdukje dhe vrasje të aktivistëve baluçë dhe pashtunë, akuza që ajo i mohon.
Amnesty tha se gjithashtu shqyrtoi marrëveshjet e licencimit, të dhënat tregtare, skedarët teknikë të rrjedhur dhe të dhënat kineze që lidhin furnizuesin e firewall-it me firmat shtetërore në Pekin.
Amnesty shtoi se firewall-i furnizohet nga kompania kineze Geedge Networks. Kompania nuk iu përgjigj një kërkese për koment.
Qendrat e monitorimit për thirrjet mobile janë të zakonshme në nivel global, por filtrimi i internetit për publikun është i rrallë, tha Ben Wagner, Profesor i të Drejtave të Njeriut dhe Teknologjisë në universitetin austriak IT:U./e.t
