Hollivudi nuk arriti kurrë ta trajtonte me drejtësi
Nga Peter Bradshaw
Klaudia Kardinale ishte pjesë e valës së madhe të yjeve të kinemasë italiane të pasluftës, të cilët karrierat i çuan nga Europa drejt Hollivudit; ndër ta përfshiheshin Sofia Loren, Xhina Lolobrixhida dhe Monica Vitti – aktore që industria e filmit amerikan i vlerësonte jo vetëm për bukurinë, por edhe për misterin që përcillnin: një tërheqje ekzotike, feline, me ndjesi force, mbijetese dhe madje tragjedie. Por ndoshta Kardinale kishte diçka që bashkëkohëset e saj nuk e kishin: një thjeshtësi dhe një sinçeritet të drejtpërdrejtë, të bashkuar me sensualitetin e saj të natyrshëm.
Ajo shpesh luante përkrah Alen Delon, bukuria e të cilit i plotësonte dhe gati shkrihej me të sajën.
Roli i saj në “Rocco dhe vëllezërit e tij” dhe “Il Gattopardo”
Në kryeveprën e hershme të Visconti-t, Rocco dhe vëllezërit e tij (1960), Cardinale luan Ginetta-n, e fejuara e njërit prej vëllezërve të Rocco-s nga jugu i egër i Italisë – dhe prindërit e saj shfaqen haptazi armiqësorë kur e gjithë familja e dhëndrit u paraqit në mënyrë kaotike.
Ajo shkëlqeu në filmin e Luchino Visconti-t, Il Gattopardo (1963), si Angelica, vajza e një tregtari të pasur, ndaj së cilës princi i luajtur nga Burt Lancaster shpreh pëlqimin e tij të hapur, edhe pse ajo është e fejuar me nipin e tij Tancredi-n, të luajtur nga Delon. Në skenën e famshme përmbyllëse të ballos, Angelica fton princin e moshuar për të vallëzuar – një akt që ndoshta simbolizon daljen elegante nga skena të një aristokrati që i përket një epoke që po perëndon.
“Gruaja ideale” e Fellini-t dhe rolet e tjera të hershme
Regjisorë të tjerë i dhanë Kardinale-s role të rëndësishme:
Alberto Cavalcanti e përfshiu në komedinë romantike Venetian Honeymoon (1959), përkrah Vittorio De Sica-s.
Abel Gance e zgjodhi si Pauline, vajzën e Napoleonit në Austerlitz (1960).
Por kulmi i karrierës së saj të hershme erdhi kur Federico Fellini e zgjodhi në filmin metafilmik 8½, ku luante një yll në ngjitje që Marcello Mastroianni, një regjisor i bllokuar krijuesisht, e konsideron si “gruan ideale” që mund të shpëtojë shpirtin e tij të rrënuar emocionalisht – por që i thotë qartë se ai është i paaftë për dashuri të vërtetë.
Ndoshta është një shaka nëntekstore në 8½ që mbiemri i saj, “Cardinale”, ngjan me “cardinal” – pra domethënie thelbësore, e vërtetë e rëndësishme apo edhe autoritet fetar.
Ajo pati gjithashtu sukses me rolin kryesor në filmin Vajza me valixhen (1961) të regjisorit Valerio Zurlini, ku interpreton Aida-n, një vajzë që mbijeton nëpërmjet interesit të paqëndrueshëm të shumë burrave të dashuruar me të.
Roli në Hollivud dhe kulmi me “Once Upon a Time in the West”
Hollivudi nuk ia bëri drejtësinë Kardinale-s në tërësi – edhe pse e bëri një yll ndërkombëtar në filmin The Pink Panther, ku luante princeshën e dehur dhe të ndritshme që zotëronte gurin e çmuar që jep titullin filmit. Megjithatë, edhe aty, ajo u eclipsua nga performanca e Peter Sellers-it si Inspektori Clouseau.
Ajo mori pjesë edhe në shumë filma lufte të rëndomtë, ku pamja e saj italiane konsiderohej e përshtatshme për zhanrin. Por roli më i rëndësishëm i saj në kinemanë ndërkombëtare ishte në western-in epik të Sergio Leone-s, Once Upon a Time in the West (1968), ku ajo luan Jill-in – një ish-punëtore seksi me një të kaluar të trazuar, e cila trashëgon një fermë që të tjerët duan ta shkatërrojnë.
Ky film ishte përkryerje e bashkimit mes Italisë dhe Hollivudit, dhe Cardinale mishëroi figurën e një gruaje të fortë, të pavarur, që ka përballuar shumë.
Më vonë, Werner Herzog i dha një rol të ngjashëm si zonja e një shtëpie publike në filmin e tij Fitzcarraldo (1982).
Roli në kinema italiane dhe figurat që e shoqëruan
Në Itali, ajo punoi përballë ikonave si: Franco Nero, në dramën mafioze The Day of the Owl (1968),
Alberto Sordi, në komedinë A Girl in Australia, ku ajo portretizon një grua me të kaluar, por me zemër të mirë.
Një tjetër rol i fuqishëm dhe i vlerësuar me çmime ishte portretizimi i dashnores së Benito Mussolinit, Claretta Petacci, në filmin Claretta (1984), të regjisorit dhe partnerit të saj në jetë Pasquale Squitieri.
Një prani e paharrueshme në ekran
Klaudia Kardinale ishte një prani magjepsëse dhe e gjallë në ekran – një ikonë e përjetshme e kinemasë italiane dhe asaj hollivudiane. Ajo mishëroi elegancën, forcën dhe magnetizmin sensual të një epoke të artë të filmit.
Përgatiti për botim: L.Veizi
