27 shtator 1940
Më 27 shtator 1940, në Berlin u nënshkrua Akti Tripalësh, një traktat politik e ushtarak midis Gjermanisë naziste, Italisë fashiste dhe Japonisë perandorake. Dokumenti u firmos nga Ministri i Jashtëm gjerman Joachim von Ribbentrop, homologu i tij italian Galeazzo Ciano dhe ambasadori japonez në Gjermani Saburo Kurusu.
Me këtë marrëveshje u formalizua aleanca që njihet si Boshti Romë–Berlin–Tokio, duke e ngritur në nivel de jure bashkëpunimin e tre fuqive totalitare, të cilat shpallnin synimin për të krijuar një “rend të ri botëror” mbi bazën e ndarjes së zonave të influencës. Në dokument parashikohej që çdo vend nënshkrues do të ndihmonte ushtarakisht palët e tjera nëse ato do të përballeshin me një sulm nga një fuqi që nuk ishte tashmë e përfshirë në Luftën e Dytë Botërore – duke pasur kryesisht parasysh Shtetet e Bashkuara.
Pas nënshkrimit, në muajt që pasuan, një sërë vendesh të tjera iu bashkuan traktatit, si Hungaria, Rumania, Sllovakia, Bullgaria, Finlanda dhe shtete kukulla të Boshtit. Megjithatë, aleanca mbeti më tepër një akt propagandistik sesa një bashkëpunim i koordinuar efektiv, pasi secila prej fuqive kishte objektiva strategjikë të ndryshëm: Gjermania në Evropë, Italia në Mesdhe dhe Afrika e Veriut, ndërsa Japonia në Azi dhe Paqësor.
Në praktikë, kohezioni i Boshtit u tregua i brishtë. Italia kapitulloi vetëm tre vjet më vonë, në shtator 1943, pas zbarkimit të aleatëve në Siçili dhe rrëzimit të Mussolinit. Ndërkohë, Gjermania naziste dhe Japonia perandorake, të mbetura si shtylla kryesore të Boshtit, u përballën me një ofensivë të gjithanshme nga fuqitë aleate. Deri në maj 1945, Gjermania u detyrua të dorëzohej pa kushte, ndërsa Japonia u shkatërrua pas bombardimeve atomike mbi Hiroshimë dhe Nagasaki në gusht të po atij viti.
Në këtë mënyrë, Akti Tripalësh, i menduar si themel i një rendi të ri botëror, përfundoi duke u kthyer në simbol të ambicieve të dështuara dhe katastrofës që solli Lufta e Dytë Botërore.
Përgatiti: L.Veizi
