Falë fotove të bëra në vitet 1930 gjatë një gërmimi në Irak, janë rishfaqur imazhe të jetës së përditshme të komunitetit jezidi, të cilin ISIS donte ta zhdukte.
Në vitet 1930, një grup arkeologësh amerikanë që gërmonin në vende mesopotamiane në Irakun verior jo vetëm që dokumentuan qytetërime të lashta, por kapën edhe momente të jetës së përditshme midis komunitetit jezidi, një nga pakicat fetare më të vjetra dhe më të izoluara në Lindjen e Mesme . Ato imazhe bardh e zi mbetën për dekada në arkivat e Muzeut të Arkeologjisë dhe Antropologjisë të Universitetit të Pensilvanisë, pothuajse të harruara midis 2,000 fotografive nga gërmimet.
Pastaj, gati një shekull më vonë, imazhet rezultuan të ishin një dëshmi e çmuar e një bote pjesërisht të fshirë : në vitin 2014, Shteti Islamik i vetëshpallur shkatërroi rajonin e Sinjarit, duke shkatërruar faltore, komunitete dhe arkiva historike në atë që Kombet e Bashkuara e njohën si gjenocid.
Origjina
Jazidizmi është një fe monoteiste ezoterike që u përhap në të gjithë Mesopotaminë Veriore para Islamit. Ai u zhvillua nën ndikimin e besimeve politeiste dhe animiste, me kontribute me origjinë iraniane (Mandaeizmi dhe Maniheizmi). Ndikimi i feve të mëdha monoteiste (veçanërisht Islami) erdhi më vonë.
Reputacioni i tyre “i lig” është për shkak të besimit të gabuar, të përhapur gjerësisht midis myslimanëve, se ata janë “adhurues të djallit”, për shkak të ngjashmërisë midis historisë së Satanit të krishterë dhe perëndisë së tyre supreme, të rënë në Tokë. Në realitet, për ta, djalli nuk ekziston fare: e keqja dhe e mira bashkëjetojnë në figurën e Zotit.
Adhurimi dhe Traditat
Jezidët besojnë në një zot të lashtë të aftë për t’u manifestuar në formën e “shtatë engjëjve”, midis të cilëve spikat “engjëlli pallua”.
Në këtë fe, roli i njeriut është qendror; një besimtar i mirë duhet të lutet dy herë në ditë drejt diellit, të agjërojë, të kryejë pelegrinazhe, të përmbahet nga ushqimet e papastra (si sallata) dhe të mos veshë rroba blu. Jezidët besojnë në transmigrimin e shpirtit dhe interpretimin e ëndrrave. Lutja në prani të të huajve është tabu.
Sot
Në vitin 2022, Marc Marin Webb, një student doktorature në Penn, vuri re një imazh të një faltoreje jezidi të shkatërruar nga ISIS. Prej andej filloi hulumtimi i tij: qindra fotografi të kataloguara dhe të përmbledhura në një arkiv fotografik.
Fotografitë zbulojnë skena pune, rite fetare dhe momente familjare. Fragmente kujtese që sot dëshmojnë për një identitet pothuajse të fshirë: vlerësohet se kanë mbetur vetëm 200,000-300,000 jazidi, 150,000 prej të cilëve jetojnë në Irakun Verior, me komunitete të tjera të shpërndara në të gjithë Evropën, Armeninë, Sirinë dhe Iranin.
Burimi: focus.it/ nga Paola Panigas/ Përgatiti për botim: L.Veizi
