Nga Nesrine Malik
Besoj se është praktikë e mirë për një kolumnist që të mbajë shënim kur ka gabuar, dhe gjëja për të cilën jam gabuar më fort gjatë viteve të fundit është perspektiva politike e Partisë Konservatore. Kam qenë e bindur se partia që fitonte zgjedhje pavarësisht kaosit dhe pasigurisë së Brexit-it, për të mos përmendur pasojat e politikave të kursimeve, mund t’i shpëtonte çdo gjëje. Madje besoja se edhe nëse do të humbiste pushtetin, siç ndodhi vitin e kaluar, rreziku i një rikthimi të konservatorëve do të mbetej shumë i lartë.
Ajo që nuk e parashikova ishte që partia politike më e suksesshme në botën demokratike, sipas disa standardeve, do të afrohej kaq shpejt me zhdukjen. Ndërsa konferenca e konservatorëve po zhvillohet në Mançester, me thashetheme për pjesëmarrje të reduktuar, sondazhet sugjerojnë se zgjedhjet e ardhshme të përgjithshme në Britani do të jenë një garë mes Laburistëve dhe Reformës. Një kthesë e pabesueshme për “partinë natyrore të qeverisjes” në Britani.
Por (dhe e dinit që do të vinte një “por”), mund të ndodhë që gjykimi im fillestar – se në të djathtë do të ekzistonte gjithmonë një forcë politike e fuqishme dhe e vështirë për t’u zhbërë – të qëndrojë ende. Sepse në shumë mënyra, partia konservatore bashkëkohore nuk ka vdekur, por është transformuar në formën e saj të re.
Shumë nga terreni pjellor ku lulëzon sot partia Reform u përgatit më parë nga vetë konservatorët. Shovinizmi, nacionalizmi dhe përçarja e nxitur nga Brexit-i e normalizuan politikën e ndarjes dhe përçmimit të përhershëm ndaj atyre që nuk votuan për ty. Shumë kohë para se ish-kryeministri Rishi Sunak të kërcënonte me largimin nga Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut – një zotim i Reformës që tani është bërë edhe premtim i Kemi Badenoch – ishin konservatorët që e bënë imigracionin një çështje të përhershme krizash dhe dënimesh teatrale. Kujtoni zotimin e David Cameron-it për “dhjetëra mijëra emigrantë” apo furgonët famëkeq të Theresa May që u thoshin emigrantëve “shkoni në shtëpi”.
Ishin gjithashtu konservatorët që e kthyen në doktrinë idenë se multikulturalizmi ka dështuar, që mohuan ekzistencën e racizmit institucional, dhe që hapën “lufta kulturore” për çështje të kota si përmbajtja e koncerteve të BBC Proms. Ata përqafuan politikën e spektaklit dhe të qeverisjes përmes skandaleve. Rezultati është Nigel Farage dhe partia Reform, e cila sot nuk përfaqëson më një devijim, por normalitetin e ri të politikës britanike.
Kjo transformim i gjatë kishte edhe shkaqe strukturore. Ekonomia britanike nuk i favorizonte më konservatorët. Elementet që dikur krijonin votues tipikë të djathtë – pronësia e shtëpive, mobiliteti social, kursimet, ndjenja e pjesëmarrjes në status quo-në – janë zhdukur. Gjeneratat e reja nuk po bëjnë të njëjtin “kalim” drejt konservatorizmit me moshën. Rritja e pagave është ndalur dhe pasuria po vjen kryesisht nga rritja e çmimeve të banesave. Për brezat që nuk kanë asgjë për të mbrojtur, marka konservatore ka humbur çdo tërheqje.
Pikërisht kjo bllokadë ekonomike e shtyu partinë drejt luftërave kulturore, për t’u shmangur nga fakti se kapitalizmi britanik kishte hyrë në rrugë pa krye. Energjia që nuk mund të përdorej për të mbrojtur ekonominë u kanalizua në fushata si dalja nga BE, skema e deportimit në Ruandë apo panike të sajuara për “aktivistë të majtë që po shkatërrojnë historinë tonë”. Kjo e zbërtheu më tej partinë, e cila u reduktua në një mjet për retorikë dhe spektakël, jo në një forcë me ide qeverisëse.
Nga kjo përfitoi Nigel Farage, që u ushqye nga një ekosistem politik e mediatik i bazuar në krizë dhe përplasje. Ai gjithashtu përfitoi nga rënia e standardeve të lidershipit: figura si Boris Johnson, Liz Truss, Kwasi Kwarteng, Rishi Sunak, Suella Braverman dhe Kemi Badenoch përfaqësojnë një brez oportunistësh pa thellësi politike. Badenoch, veçanërisht, është më shumë një gjenerator deklaratash provokuese sesa një lidere politike: ajo urren teorinë kritike të racës, e quan “wokeness” një “filozofi që shkatërron qytetërimin”, dhe e paraqet programin e saj si një seri sulmesh kundër neto-zero apo emigracionit.
Kjo është arsyeja pse konferenca e konservatorëve sot duket si një shfaqje anësore. Farage nuk ka asnjë barrë trashëgimie apo reputacioni për të mbrojtur – ai gëzon vetëm përfitimet e standardeve të ulëta që konservatorët vetë krijuan. Reform është, në thelb, Partia Konservatore pa peshën e historisë dhe pa atë ndjenjë aristokratike të përgjegjësisë ndaj së ardhmes.
Mund të shpresojmë se, si konservatorët, edhe Reforma do të shembet nën peshën e gjërave që nuk mund t’i përmbushë. Por për momentin, konservatorizmi i vazhdimësisë së Farage-it duket i pathyeshëm.
Dhe ndaj, për ta përmbyllur, ajo që do t’i thosha Kemi Badenoch-it është e thjeshtë: Mos e shih ngritjen e Reformës si dështim. Shikoje si pasqyrë të veprës suaj — dhe gëzohu.
Burimi: The Guardian/ Përgatiti për botim: L.Veizi
