Disfata e armatës franceze në dyert e Moskës, ushtarët mbetën në të ftohtin acar pa rroba dhe ushqime
Napoleoni kishte mbërritur në Moskë, por asgjë nuk ishte në dorën e tij. Ai vetëm se kundronte flakët që kishin përpirë ndërtesat e po shkatërronin qytetin…
…Djegia e Moskës në 14 shtatorin e vitit 1812 është ngjarje në kryeqytetin e Rusisë, pikërisht në ditën kur trupat ruse dhe shumica e rezistenës e braktisën qytetin dhe trupat e Napoleonit hynë në të pasi ishin përplasur me ushtrinë ruse në Betejën e Borodinos. Zjarri zgjati pesë ditë rresht deri më 18 shtator duke shkatërruar thuajse krejt qytetin e Moskës.
Konfliktet si rrjedhim
Luftërat Napoleonike ishin një seri konflikesh të mëdha të Perandorisë Franceze dhe aleatëve të saj, të udhëhequr nga Napoleon Bonaparte, kundër grupit të fuqive evropiane të formuara në koalicione të ndryshme, të financuara e udhëhequr nga Mbretëria e Bashkuar. Luftërat rrodhën nga mosmarrëveshjet e pazgjidhura të lidhura me revolucionin francez dhe konfliktin e tij rezultues. Në vitin 1805, Austria dhe Rusia zhvilluan luftë kundër Francës. Si përgjigje, Napoleoni mposhti ushtrinë ruso-austriake në Austerlitz në dhjetor 1805, e cila konsiderohet fitorja e tij më e madhe. I shqetësuar për rritjen e fuqisë franceze, Prusia drejtoi krijimin e një Koalicioni me Rusinë, Saksoninë dhe Suedinë, dhe rifillimin e luftës në tetor 1806. Napoleoni shpejt mposhti Prusët në Jena dhe Rusët në Friedland, duke sjellë një paqe të shqetësuar në kontinent. Duke shpresuar të izolojë Britaninë ekonomikisht, Napoleoni nisi një pushtim të Portugalisë, i vetmi aleat i mbetur britanik në Evropën kontinentale. Pasi pushtoi Lisbonën në nëntor 1807, dhe me pjesën më të madhe të trupave franceze të pranishëm në Spanjë, Napoleoni shfrytëzoi mundësinë për t’u kthyer kundër ish-aleatit të tij, largoi familjen mbretëruese spanjolle Bourbon dhe shpalli vëllain e tij Mbretin e Spanjës më 1808. Në të njëjtën kohë, Rusia, pa dashur të bartte pasoja ekonomike të tregtisë së zvogëluar, shkelte në mënyrë rutinore sistemin kontinental, duke e tërhequr Napoleonin të niste një pushtim masiv të Rusisë në vitin 1812.
Fushata kundër Rusisë
Pushtimi i Rusisë ishte planifikuar që në verën e vitit 1812. Për të përballuar fushatën Napoleoni u rekrutoi në armatën e tij edhe ushtarë italiane, polak dhe gjermanë. Françesko d’Asburgo dhe Guglielmo i Prusise u bindën dhe vendosën ta ndihmonin Napoleonin në këtë fushatë, por me dëshirën që ky i fundit ta humbiste këtë betejë. Napoleoni planifikoi të kapte një pjesë të rëndësishme të territorit rus deri në Moskë dhe të nënshkruante një marrëveshje të re me Aleksandrin në Rusinë. Por nga ana e tij car Aleksandri dhe oborri i tij vendosën të mos bënin asnjë kompromis me Napoleonin. Më 24 qeshor 1812 armata e madhe, e përbërë nga 650.000 ushtarë, u përball me lumin Niemen i cili ishte kufiri midis dukates se Varsavjes dhe Rusisë. Ashtu si në të kaluarën, Napoleoni shpresonte ta fitonte luftën në një sulm të vetëm i cili nuk do të zgjaste shumë kohë; në fakt rezervat ushqimore në diposizion ishin te pakta sepse parashikohej pikërisht se kjo betejë do të zgjaste fare pak.
Strategjia e rusëve
Por ushtria ruse nuk pranoi të ballafaqohej me ushtrinë franceze menjëherë dhe kështu filloi duke u tërhequr vazhdimisht. Kjo strategji e cila në fillim dukej si një sjellje jo dinjitoze për një ushtri, më vonë u tregua një taktikë shumë e zgjuar me të cilën ushtria ruse kur tërhiqej linte pas fshatra të shkatërruar dhe fusha të djegura. Ushtria e madhe e Napoleonit ishte pothuajse e pamundur të ushqehej ose të kontrollohej në mënyrë të rregullt dhe rusët vazhdimisht u tërhoqën, duke shkatërruar burimet lokale dhe duke ndarë Bonaparte nga furnizimet e tij. Duke mos gjetur as edhe një fshat apo qytet të banuar në të cilin ato mund të furnizonin, ushtria u përball me një situatë kritike për jetën.
Beteja e Borodinos
Në shtator Napoleoni mbërriti në afërsi të Moskës, ku më në fund ushtria Ruse pranoi të luftone, në fortesën e Borodinos ku u zhvillua beteja më gjakëderdhëse e fushatës të Rusisë.
Raporti i forcave ishte pothuajse i barabartë: francezët me 130 mijë njerëz ndërsa rusët kishin nën armë 110 mijë njerëz të forcave të rregullta. Në betejën 15 orëshe të Borodino ku mbi 80.000 ushtarë vdiqën. Ky ishte një konflikt shkatërrues. Trupat ruse të udhëhequra nga gjenerali Kutuzov, u mposhtën por nuk u shpartalluan. Napoleoni më pas tha: “Nga të gjitha betejat e mia, gjëja më e keqe që i kam dhënë pranë Moskës. Francezët treguan veten të denjë për të fituar, dhe rusët kanë konsoliduar të drejtën për të qenë të pamposhtur … ”
Pas Borodino, trupat ruse filluan të tërhiqeshin për në Moskë. Napoleoni i ndoqi, por nuk u përpoq të provokonte një betejë të re.
Refuzimi i Aleksandrit
Më 14 shtator 1812 Napoleoni hyri në Moskë, ku gjeti një qytet i cili ishte i braktisur nga banorët dhe shtëpive iu ishte vënë zjarri.
Aleksandri I refuzoi të firmoste paqen me Napoleonin, i cili duke vështruar situatën kritike të ushtrisë dha urdhërin të terhiqej më 19 tetor 1812.
Humbja e francezëve
Armata franceze pësoi një humbje shumë të thellë, në pesë muaj të fushatës Ruse, Napoleoni kishte humbur 90 % të ushtarëve, të cilët ose ishin vrarë, ose burgosur ose ishin larguar. Rreth 20.000 nga 650.000 ushtarë mundin të kalonin lumin Niemen. Ai pësoi disfatë në Rusi për shkak se nuk e njihte mirë territorin dhe për shkak të motit shumë të ftohtë, pasi ata nuk ishin përgatitur si me rroba ashtu dhe me ushqim për një mot të tillë.
Përgatiti për botim: L.Veizi
