Shëndet dhe qetësi. Asnjëherë si ky vit, pas makthit të gjatë të Covid-it, që nuk ka mbaruar ende, shpresojmë për një vit të ri plot mirëqenie psikofizike. Këtu është një dekaolog me synime të shëndosha të dëshmuara shkencërisht.
Viti i Ri, Jeta e Re: A janë të dobishme zgjidhjet e mira?
1 – LARGONI ZEMËRIMIN. Të ndihesh shpesh ose vazhdimisht i zemëruar mund të çojë në efekte të pakëndshme afatgjata mbi veten dhe marrëdhëniet tona emocionale dhe sociale. Është një emocion që na shtyn të bëjmë gjeste të rrezikshme dhe të bërtasim fraza lënduese. Zemërimi kronik gjithashtu mund të ndikojë në trup në mënyra të shumta: dhimbje koke, ankth, stres dhe për rrjedhojë probleme me tretjen dhe presionin e lartë të gjakut. Më pas, ka edhe një zemërim tjetër : ai “pozitiv” që na ndihmon të reagojmë dhe të dalim nga telashet. Është emocioni që në evolucion i ndihmoi paraardhësit tanë të mbronin veten dhe pasardhësit e tyre nga kërcënimet e mjedisit dhe që, ndryshe nga frika, i shtynte ata të sulmonin dhe të mos iknin. Por nuk ka nevojë të shqetësoheni për këtë zemërim.
2 – DASHURONI ARTIN, DËGJONI MUZIKË. Ne gjejmë kohë për të rizbuluar kulturën duke organizuar një vizitë në muze, një mbrëmje në teatër apo kinema, në një koncert. Hulumtimet sugjerojnë se njerëzit që gjejnë kohë për t’u përfshirë në aktivitete kulturore kanë një rrezik më të ulët të zhvillimit të depresionit sesa ata që nuk e bëjnë këtë. Dhe pastaj muzika: luajtja e çdo melodie – mundësisht gazmore – mund të bëjë mrekulli në psikikën dhe gjithashtu në trup: na ngre humorin, na jep energji, na ngushëllon dhe na ndihmon të praktikojmë më mirë çdo aktivitet fizik.
3 – MË SHUMË MIRËSI DHE SHUMË PËRQAFIME. Mirësi ndaj vetes dhe ndaj të tjerëve dhe më shumë përqafime të përditshme. Hulumtimet e fundit tregojnë se të qenit i ngrohtë me veten, veçanërisht kur kemi dhimbje dhe ndihemi të papërshtatshëm, na ndihmon të ndihemi më mirë sesa të injorojmë problemin ose të vazhdojmë të lëndojmë veten me vetëkritikë. Studime të tjera theksojnë gjithashtu fuqinë e përqafimeve : si mirësia dhe altruizmi, ato i sjellin përfitim trupit duke rritur nivelet e oksitocinës dhe duke dhënë efekte pozitive në sistemin imunitar.
4 – VETËM MIQ TË VËRTETË. Miqtë, ata të vërtetë, ju ndihmojnë të jetoni më mirë: ata motivojnë, frymëzojnë, argëtojnë, këshillojnë, mbështesin dhe shumë më tepër. Neuroshkenca shpjegon, në fakt, sa i uritur është truri ynë për miqësi: mund të na mungojnë miqtë pikërisht ashtu siç na mungon buka kur jemi të uritur. Në të njëjtën mënyrë, “miqtë” toksikë duhet të shmangen: t’i fshijmë ata pa pasur shumë probleme për t’i kushtuar kohën tonë vetëm atyre që janë të mirë për ne, është një nismë e shkëlqyer që duhet ndërmarrë çdo vit
5 – EC, EC. Nëse palestra nuk është për ju, apo as pishina dhe biçikleta, ju duhet të lëvizni me një shëtitje të thjeshtë në lagje ose në parkun më të afërt. Hulumtimet shkencore tregojnë se të rriturit duhet të ushtrohen të paktën 30 minuta në ditë. Një shëtitje e thjeshtë është shumë më mirë se asgjë.
6 – MË PAK ALKOOL. Alkooli fillimisht ngre moralin, pastaj e ul pak. Shumë alkool na deh, megjithatë ne e pimë atë duke sjellë të gjitha rreziqet e lidhura, si p.sh. të sëmuremi me disa lloje kanceri. Me pak fjalë, përpjekja për të reduktuar konsumin e alkoolit është një qëllim i madh: ai mund të përmirësojë disponimin dhe gjumin, ndër të tjera.
7 – CIGARJA E FUNDIT. Ndoshta është një vit i mirë për të lënë vërtet duhanin pasi të gjithë e dimë se cigaret – duke përfshirë avulluesit – janë jashtëzakonisht të këqija për shëndetin tuaj, veçanërisht për mushkëritë. A keni lexuar ndonjëherë sa dhe çfarë substancash vrasëse përmban një cigare? . Nëse ndalojmë, përfitimet e para për trupin tonë vijnë pas 20 minutash, ndërsa ato të dukshme pas 48 orësh: nga kapaciteti i mushkërive te shijet e rizbuluara, përmes kollës, simptomave të tërheqjes. Me pak fjalë, ka shumë benefite të vendimit më të mirë që mund të merrni për shëndetin tuaj dhe ata përreth jush. Dhe gjithashtu të portofolit.
8 – MË SHUMË AJËR, MË SHUMË NATYRË, MË SHUMË DRITË. Të kalosh sa më shumë kohë jashtë, ndoshta në hapësira të gjelbra në kontakt me natyrën është një zakon i shkëlqyer edhe kur klima bëhet më e ngurtë. Për më tepër, rrezet e diellit janë thelbësore për rregullimin e humorit gjatë ditës: mund të ndihmojë në rregullimin e ritmeve tona cirkadiane , duke pasur një ndikim të drejtpërdrejtë në mirëqenien psikofizike dhe produktivitetin. Me pak fjalë, jeta e brendshme nuk është kurrë e mirë për ju.
9 – USHQEHUNI MË SHËNDETSHËM. Pasi keni ngrënë dhe pirë sipas traditës së Krishtlindjeve dhe Vitit të Ri, më shumë se një e treta e njerëzve premtojnë të përmirësojnë zakonet e tyre të të ngrënit jo vetëm për të humbur peshë, por edhe sepse dihet se beli i tepërt është vërtet i keq për shëndetin tuaj. Pra, le të përpiqemi të ndjekim një dietë të shëndetshme dhe të ekuilibruar: dieta mesdhetare është padyshim më e rekomanduara sidomos për personat në rrezik të infarktit, pasi ndihmon po aq sa statinat, ndër barnat më të rekomanduara për kontrollin e kolesterolit.
10 – NJË LIBËR NË TRYEZËN E SHTRATIT. Leximi është i mirë për trurin, ndihmon në relaksimin dhe lehtësimin e ankthit. Asnjë smartphone, PC ose TV çdo mbrëmje: të paktën një ose dy herë në javë marrim një libër përpara se të flemë. Një gazetë ose revistat janë gjithashtu të mira: për shembull Fokusi ynë në stendat e gazetave, i cili këtë vit feston 25 vjet shkencë për të gjithë.
