Nga Fatlum Meholli
Shprehja e dhembjes ndaj diçkaje rëndom ndodh pasi që ajo të konkretizohet, ndërsa te poezia “Para elegjisë” e Azem Shkrelit ajo merr një trajtë tjetër. Emërtimi i poezisë në përgjithësi luan rol të veçantë dhe është një tregues semantik, njësoj ngjan edhe në poezinë gjegjëse. Duke u nisur nga titulli mund të kuptojmë që paralajmërohet për një dhembje/vuajtje potenciale. Kjo paraqitet më pas edhe në mbarështrimin e poezisë. E gjithë poezia ka karakter parafytyrues, me ç’rast edhe gjuha në aspektin sintaksor ndërtohet në kohën e ardhme, pra për diçka që pritet të ngjajë. Parafytyrimi këtu vjen natyrshëm nga përfytyrimi universal, për të cilin do zgjerohemi në vijim. Poezia ka tematikë të dashurisë, megjithatë dashuria këtu nuk është e prekshme, përkundrazi, është tejet e largët dhe e thyer. Subjekti lirik shpërfaq mllefin ndaj vajzës e cila i ka dhënë një dashuri të rrejshme dikur atij dhe të tjerëve sikur ai. Poezia trajton këtë kategori të gjinisë femërore, dhe sugjeron për një të ardhme të vështirë që u vjen si pasojë e bëmave – pikërisht që ky është përfytyrimi universal, meqenëse raste të tilla janë dhe kanë qenë gjithnjë prezentë. Te poezia “Para elegjisë” kemi të bëjmë me mendjemadhësinë e femrave ndaj gjithkujt si pasojë e bukurisë në rini, gjithashtu përbuzjen e dashurisë së vërtetë që djemtë u dhurojnë atyre. Megjithatë, për poetin, bukuria nuk është asgjë – pra është relative, dhe me kohën fashitet. Ndërkaq, e brendshmja dhe bëmat janë ato që mbeten përgjithnjë. Nuk është e shpeshtë që poezitë t’i drejtohen vetës së dytë fund e krye siç është poezia “Para elegjisë”. Ky ndërtim poetik mund të paraqes dy karakteristika: 1. nënkupton tipin përkushtues të poezisë, megjithëse poezia nuk e përcakton atë që i kushtohet ajo; 2. poezia të ketë karakter universal, me ç’rast secili lexues mund ta gjej veten në të. Poezia “Para elegjisë” ndërtohet nga tre strofa asimetrike në aspektin vargor, me ç’rast strofa e parë ka pesëmbëdhjetë vargje, strofa e dytë ka tetë vargje dhe strofa e fundit është distik – dy vargjesh. Edhe kjo mënyrë ndërtimi ka një kuptim të caktuar që mund të merret si një lloj përshkallëzimi jetësor. Qysh në strofën e parë përmes një gjuhe figurative tërhiqet vëmendja për pleqërinë, një fazë jetësore ku gjithçka do të jetë ndryshe. Atëherë kur pjesa e jashtme/bukuria do të venitet dhe do të jetë e pamundur që përmes saj të arrihet mahnitja dhe mashtrimi i djemve. Strofa e dytë paraqet, në mënyrë të parafytyrimit, pjesën e pendimit, atëherë kur do të pështyhen gjurmët e së kaluarës. Por, ky pendim do të jetë i vonshëm dhe nuk do të mund t’i ndryshoj bëmat. Ndërkaq poezia mbyllet me distikun këshillues dhe sugjerues për të ardhmen që në njëfarë mënyre shpërfaq krejt esencën e poezisë:
Ruaju, moj se vashat më të bukura
i vret bukuria e vet
Për fund, mund të themi që poezia “Para elegjisë” nuk shfaq emocion të fortë, sikundër që ndodh në poezitë elegjiake, me ç’rast shkohet deri në vajtim. Te poezia gjegjëse përmes jë toni të natyrshëm, këshillues e nganjëherë acarues paralajmërohet për të ardhmen dhe fatkeqësisht që mund t’i sjell ajo. E gjithë poezia dhe mesazhi i saj arrihen përmes një gjuhe të figurshme poetike, në të cilën mbizotërojnë metafora dhe krahasimi.
