Më 17 mars 1861 Viktor Emanuelit të II u shpall mbreti i parë i Italisë së bashkuar.
Pas një fushate të zgjatur të bashkimit, që përfshinte disa dekada dhe një seri konfliktesh, Mbretëria e Italisë u shpall në 17 mars 1861 nga një parlament i bazuar në Torino. Kjo monarki e re italiane zgjati për më pak se nëntëdhjetë vjet, u rrëzua nga një referendum në vitin 1946, kur një shumicë e vogël votoi për krijimin e një republike. Monarkia ishte dëmtuar rëndë nga shoqërimi i tyre me fashistët e Musolinit dhe nga dështimi në Luftën e Dytë Botërore. Asnjë ndryshim i palës nuk mund të parandalonte ndryshimin në një republikë…
…17 marsi i vitit 1861 njihet si dita e Pavarësisë së Italisë.
Xhiusepe Garibaldi. Garibaldi nderohet për bashkimin e krahinave të ndryshme të Italisë. Për shekuj me rradhë Italia ishte e ndarë në shtete kundërshtare, që ishin nën sundimin, apo nën kontrollin e fuqive të huaja duke përfshirë edhe Austrinë dhe Spanjën.
Italia në fillim të shekullit te XIX qëndronte e ndare në 9 shtete si dhe principata. Ndër me kryesoret ishte Mbreteria e Piemontit.
Në lëvizjen e madhe të ndërtimit të shtetit kombëtar të shekullit të 19-të, Italia nuk ishte përjashtim. Ndërsa përpjekjet e para për kryengritje që synonin bashkimin e Italisë dështuan në 1831 dhe 1848.
Territore të tjera të Italisë së Veriut qëndronin në kontrollin e Austrisë. Në Italinë qëndrore kishim dhe shtetin papal. Po të krahasonim këto shtete midis tyre kishim dallime të mëdha duke filluar qysh nga forma e qeverisjes e deri ne zhvillimin ekonomik. Duke analizuar këtë gjendje ishte e domosdoshem bashkimi në një shtet të vetëm.
Ky proces hyri ne nje faze tjeter kur në krye të Italise u vu Mbreteria e Sardenjes. Ajo ishte gjithashtu dhe me e zhvilluara. Forma e qeverisjes ishte monarki si dhe ne ekonomi ishte e hapur rruga e zhvillimit te sipermarrjes se lire kapitaliste. Në këtë menyrë ishin bërë investime të shumta për modernizimin industrial dhe bujqesor. Kishim të zhvilluar telekomunikacionin si dhe transportin hekurudhor. Këto ndryshime sollën dhe ndryshimin e emertimit të shoqerise nga ajo “rurale e agrare” në atë “urbane“. Kishim dhe një elite politike të përkushtuar ku u shqua kryeministri Kamilo de Kavur. Nje diplomat i zoti, largpames e tepër praktik. Ai e lidhi bashkimin e Italisë me:
1-Bashkimin paqesor të shteteve dhe principatave rreth mbreterise se Sardenjes.
2-Sigurimin e aleateve nga shtetet europiane. Do të siguronte mbështetjen për çlirimin e Italisë nga pushtimi i huaj, ashtu edhe njohjen e saj në arenen ndërkombëtare si komb-shtet i pavarur.
Te popullsia e shteteve të tjera u forcua edhe më shume bindja se do të perfitonin shumë nga bashkimi me Sardenjen. Në vitin 1860 u organizuan plebishite në shtetet e Italisë së Veriut e asaj Qendrore. Kërkesen e shtruar popullsia në mase e votoi me “Po” për shtetin e bashkuar kombëtar.
Me 17 mars 1861 u thirr parlamenti me përfaqësues të zgjedhur nga e gjithe Italia. Parlamenti shpalli zyrtarisht Mbreterine e Italisë me mbret Viktor Emanuelin II.
Roma u caktua si kryeqytet i Italise së bashkuar.
Katër mbretërit e Italisë së bashkuar
1861 – 1878 Mbreti Viktor Emanuel II
Viktor Emanuel II i Piemontit ishte në pozitën kryesore për të vepruar kur një luftë midis Francës dhe Austrisë hapi derën për bashkimin italian, dhe në sajë të shumë njerëzve, duke përfshirë aventurierë si Garibaldi, ai u bë Mbret i parë i Italisë. Victor e zgjeroi këtë sukses, duke e bërë Romën kryeqytetin e shtetit të ri.
1878 – 1900 Mbreti Umberto I
Sundimi i Umberto I filloi me një njeri që kishte treguar freski në betejë dhe siguroi vazhdimësi dinastike me një trashëgimtar. Por Umberto bashkoi Italinë me Gjermaninë dhe Austro-Hungarinë në Aleancën Triple (edhe pse fillimisht do të qëndronin jashtë Luftës së Parë Botërore), mbikëqyrnin një dështim të zgjerimit kolonial dhe kulmuan me trazirat, ligjin ushtarak dhe vrasjen e tij.
1900 – 1946 Mbreti Viktor Emmanuel III
Italia nuk arrinte fare mirë në Luftën e Parë Botërore, duke vendosur të bashkohet për të kërkuar tokë shtesë dhe për të mos bërë përparim kundër Austrisë. Por është vendimi i Victor Emanuel III për të dhënë presion dhe për të kërkuar udhëheqësin fashist Musolini për të formuar një qeveri që filloi të shkatërrojë monarkinë. Kur vala e Luftës së Dytë Botërore u kthye Emmanuel kishte arrestuar Mussolini, dhe kombi u bashkua me aleatët, por mbreti nuk mund të shpëtojë turp dhe abdikuar në vitin 1946.
1946 Mbreti Umberto II (Regent nga viti 1944)
Umberto II zëvendësoi babanë e tij në vitin 1946, por Italia mbajti një referendum në të njëjtin vit për të vendosur mbi të ardhmen e qeverisë së tyre dhe dymbëdhjetë milionë njerëz votuan për një republikë; dhjetë milionë votuan për fronin, por nuk ishte e mjaftueshme.
