Autoritetet ruse mund ta kenë mbyllur gazetën e tij, por gazetari Dmitry Muratov refuzon të heshtë. Kryeredaktori i Novaya Gazeta dhe laureati rus i Çmimit Nobel për Paqe është i shqetësuar se sa larg do të shkojë Kremlini në përballjen e tij me Perëndimin.
“Dy breza kanë jetuar pa kërcënimin e luftës bërthamore,”- thotë Muratov për BBC. “Por kjo periudhë ka mbaruar. A do të shtypë Putin butonin bërthamor apo jo? Kush e di? Askush nuk e di këtë. Nuk ka asnjë person të vetëm që mund ta thotë me siguri,”- vijon ai.
Që kur Rusia nisi pushtimin në Ukrainë në shkurt të vitit 2022, goditjet bërthamore të Moskës kanë qenë të zhurmshme dhe të shpeshta.
Zyrtarët e lartë kanë dhënë sugjerime jodelikate se vendet perëndimore që armatosin Ukrainën nuk duhet ta shtyjnë Rusinë shumë larg. Pak ditë më parë, presidenti rus Vladimir Putin njoftoi planet për të vendosur armë bërthamore taktike në Bjellorusi.
Më pas, një nga ndihmësit e tij më të afërt, Nikolai Patrushev, paralajmëroi se Rusia kishte një “armë unike moderne të aftë për të shkatërruar çdo armik, përfshirë Shtetet e Bashkuara”.
Bllof? Apo një kërcënim që duhet marrë seriozisht? Muratov ka gjetur shenja shqetësuese brenda Rusisë.
“Ne shohim se si propaganda shtetërore po i përgatit njerëzit të mendojnë se lufta bërthamore nuk është një gjë e keqe,”- shton Muratov. “Në kanalet televizive këtu, lufta bërthamore dhe armët bërthamore promovohen njësoj si të reklamosh ushqim për kafshët shtëpiake.”
“Ata njoftojnë: “Ne kemi këtë raketë, atë raketë, një lloj tjetër rakete”. Ata flasin për shënjestrimin e Britanisë dhe Francës; për ndezjen e një cunami bërthamor që fshin Amerikën. Pse e thonë këtë? Që njerëzit këtu të jenë gati.”
Në televizionin shtetëror rus kohët e fundit, një drejtues i talk-show sugjeroi që Rusia “duhet të shpallë çdo objektiv ushtarak në territorin e Francës, Polonisë dhe Mbretërisë së Bashkuar një objektiv legjitim për Rusinë”.
I njëjti prezantues ka sugjeruar gjithashtu “rrafshimin e një ishulli me armë bërthamore strategjike dhe kryerjen e një lëshimi provë ose gjuajtje të armëve bërthamore taktike, në mënyrë që askush të mos ketë iluzione”.
Megjithatë, propaganda shtetërore këtu e portretizon Rusinë si një vend paqeje, dhe Ukrainën e Perëndimin si agresorë. Shumë rusë e besojnë këtë gjë.
“Njerëzit në Rusi janë rrethuar nga propaganda,” thotë Muratov. “Propaganda është një lloj rrezatimi. Të gjithë janë të ndjeshëm ndaj tij, jo vetëm rusët. Në Rusi, propaganda është dymbëdhjetë kanale televizive, dhjetëra mijëra gazeta, media sociale si VK [versioni rus i Facebook] që i shërben plotësisht ideologjisë shtetërore.”
Po sikur nesër propaganda të ndalet papritur? Nëse gjithçka shkon në heshtje? Çfarë do të mendonin rusët atëherë?
“Brezi ynë i ri është i mrekullueshëm,”- thotë Muratov për BBC. “Është i arsimuar mirë. Gati një milion rusë janë larguar nga vendi. Shumë nga ata që kanë qëndruar janë kategorikisht kundër asaj që po ndodh në Ukrainë. Ata janë kundër ferrit që Rusia ka krijuar atje.
“Jam i bindur se sapo të ndalojë propaganda, ky brez dhe të gjithë të tjerët që kanë arsye të shëndoshë, do të flasin”.
“Ata tashmë po e bëjnë këtë,” vazhdon ai. “Njëzet e një mijë çështje administrative dhe penale janë hapur kundër rusëve që kanë protestuar. Opozita është në burg. Mediat janë mbyllur. Shumë aktivistë, civilë dhe gazetarë janë etiketuar si agjentë të huaj.
“A ka Putin një bazë mbështetëse? Po, një bazë të madhe. Por këta janë njerëz të moshuar që e shohin Putinin si nipin e tyre, si dikë që do t’i mbrojë dhe që u sjell pensionin çdo muaj dhe i uron Vitin e Ri çdo vit. Këta njerëz besojnë se nipërit e tyre të vërtetë duhet të shkojnë të luftojnë dhe të vdesin.”
Vitin e kaluar Muratov nxori në ankand çmimin e tij Nobel për Paqen për të mbledhur para për fëmijët refugjatë ukrainas. Ai ka pak optimizëm për të ardhmen.
“Kurrë më nuk do të ketë marrëdhënie normale mes popullit të Rusisë dhe Ukrainës. Kurrë. Ukraina nuk do të jetë në gjendje të pajtohet me këtë tragjedi. Në Rusi shtypja politike do të vazhdojë kundër të gjithë kundërshtarëve të regjimit”, shton ai.
“Shpresa e vetme që kam qëndron tek brezi i ri; ata njerëz që e shohin botën si mik, jo si armik dhe që duan që Rusia të jetë e dashur dhe që Rusia ta dojë botën.
“Shpresoj që kjo gjeneratë të jetojë më shumë se unë dhe Putini”.
