Në shoqëri të ndryshme, gjyshërit kanë zënë gjithmonë një pozitë të spikatur brenda familjeve, duke kontribuar ndjeshëm në mirëqenien dhe rritjen e nipërve dhe mbesave. Përveç këshillave të vlefshme dhe traditave familjare, gjyshërit përfshihen në mënyrë aktive për të ndihmuar prindërit të kujdesen për fëmijët e tyre. Hulumtimet e fundit kanë zbuluar se ky rol kryesor mund të lidhet me përfitime befasuese, duke përfshirë edhe rritjen e jetëgjatësisë.
Eksperimenti i kryer në Berlin në vitin 1990 hodhi dritë mbi një aspekt të marrëdhënies mes gjyshërve dhe jetëgjatësisë së tyre. Më shumë se 500 të moshuar, nga mosha 70 deri në 100 vjeç, u përfshinë në këtë studim që zgjati deri në vitin 2009. Objektivi ishte i qartë: të analizohej nëse aktiviteti i kujdesit për nipërit dhe mbesat mund të kishte një rritje pozitive të jetëgjatësisë së të moshuarve.
Rezultatet e studimit kanë ngjallur interes dhe kuriozitet të madh. Ai zbuloi se të moshuarit që kujdeseshin në mënyrë aktive për nipërit e mbesat kishin më shumë gjasa të jetonin më gjatë se ata që nuk ishin të përfshirë në aktivitete të tilla. Kjo jo vetëm që ka ngritur pikëpyetje në lidhje me marrëdhënien mes kujdesit për nipërit dhe jetëgjatësinë, por ka ndezur edhe një debat për rolin e të moshuarve brenda familjeve dhe shoqërisë në tërësi.
Sipas ekspertëve, mund të ketë disa shpjegime pas kësaj lidhjeje. Së pari, ndërveprimi me nipërit e mbesat mban mendjen e të moshuarve aktive, duke rritur aftësinë njohëse. Vëmendja dhe dashuria që marrin të moshuarit nga nipërit e mbesat mund të ndikojë pozitivisht në gjendjen emocionale, duke ulur nivelin e stresit dhe duke përmirësuar mirëqenien psikologjike.
Hulumtimet kanë theksuar se përfshirja aktive e gjyshërve në jetën e nipërve dhe mbesave shkon përtej mbështetjes së thjeshtë financiare ose materiale. Të qenit i pranishëm në rritjen e nipërve dhe mbesave, shkëmbimi i përvojave dhe përballja e sfidave së bashku, duket se ka një ndikim të thellë në shëndetin e të moshuarve.
Familja është shpesh në qendër të jetës shoqërore dhe roli i gjyshërve është edhe më i rëndësishëm. Traditat dhe vlerat familjare përcillen brez pas brezi dhe gjyshërit konsiderohen si kujdestarë të këtyre trashëgimive të çmuara kulturore.
Pasi eksperimenti i Berlinit dha të dhëna intriguese, ekspertët thonë se nevojiten më shumë kërkime për të kuptuar plotësisht lidhjen midis kujdesit për nipërit dhe mbesat dhe jetëgjatësinë tek të moshuarit./E.Ç
