Studimi i publikuar së fundmi nga The Guardian zbulon se 98% e evropianëve thithin ajër të ndotur shumë të dëmshëm që lidhet me rreth 400,000 vdekje në vit.
Evropa po përballet me një “krizë të rëndë të shëndetit publik”, në të gjithë kontinentin ka zona me nivele të rrezikshme të ndotjes së ajrit. Analiza e të dhënave të mbledhura duke përdorur metodologjinë e fundit – duke përfshirë imazhe të detajuara satelitore dhe matje nga më shumë se 1,400 stacione monitorimi tokësore – zbulon një pamje të tmerrshme të ajrit të ndotur, me 98% të njerëzve që jetojnë në zona me ndotje të grimcave të imta shumë të dëmshme që tejkalojnë shëndetin botëror. Pothuajse dy të tretat jetojnë në zona ku cilësia e ajrit është më shumë se dyfishi i udhëzimeve të OBSH-së. Vendi më i goditur në Evropë është Maqedonia e Veriut.
Udhëzimet aktuale të OBSH-së thonë se përqendrimet mesatare vjetore të PM2.5 nuk duhet të kalojnë 5 mikrogramë për metër kub (µg/m 3). Por në Shqipëri, zona si Shkodra, Kukësi, Elbasani, Tirana dhe Korça e kalojnë me katër fish këtë dysheme duke pasur mbi 19 mikrogramë për metër kub (µg/m 3).
Evropa Lindore është dukshëm më e keqe se Evropa Perëndimore, përveç Italisë, ku më shumë se një e treta e atyre që jetojnë në luginën e Po dhe zonat përreth në veri të vendit thithin ajër që është katër herë më i lartë se shifra e OBSH-së për grimcat më të rrezikshme të ajrit. The Guardian punoi me ekspertë të ndotjes për të prodhuar një hartë interaktive që zbulonte zonat më të goditura në kontinent. Matjet i referohen PM2.5 – grimca të vogla të ajrit të prodhuara kryesisht nga djegia e lëndëve djegëse fosile, disa prej të cilave mund të kalojnë përmes mushkërive dhe në qarkullimin e gjakut, duke prekur pothuajse çdo organ në trup. Udhëzimet aktuale të OBSH-së thonë se përqendrimet mesatare vjetore të PM2.5 nuk duhet të kalojnë 5 mikrogramë për metër kub (µg/m3). Analiza e re zbuloi se vetëm 2% e popullsisë së Evropës jeton në zona brenda këtij kufiri. Ekspertët thonë se ndotja PM2.5 shkakton rreth 400,000 vdekje në vit në të gjithë kontinentin.
Të dhënat tregojnë gjithashtu: Pothuajse të gjithë banorët në shtatë vende në Evropën Lindore – Serbi, Rumani, Shqipëri, Maqedoninë e Veriut, Poloni, Sllovaki dhe Hungari – kanë udhëzime të dyfishta të OBSH-së. Më shumë se gjysma e popullsisë së Maqedonisë së Veriut dhe Serbisë jeton me katërfishin e shifrës së OBSH-së. Në Gjermani, tre të katërtat e popullsisë jeton me më shumë se dyfishin e udhëzimeve të OBSH-së. Në Spanjë kjo shifër është 49%, dhe në Francë është 37%. Në Mbretërinë e Bashkuar, tre të katërtat e popullsisë jetojnë në zona ku ekspozimi është midis një dhe dy herë më shumë se udhëzimi i OBSH-së, me pothuajse një të katërtën më shumë se dy herë mbi atë kufi. Afro 30 milionë evropianë jetojnë në zona me përqendrime të vogla të grimcave që janë të paktën katër herë më shumë se udhëzimet e OBSH-së.
Në Suedi, përkundrazi, nuk ka asnjë zonë ku PM2.5 arrin më shumë se dyfishin e shifrës së OBSH-së dhe disa zona në Skocinë veriore janë ndër të paktat në të gjithë Evropën që bien poshtë saj.
Trafiku, industria, ngrohja shtëpiake dhe bujqësia janë burimet kryesore të PM2.5 dhe ndikimi shpesh ndihet në mënyrë disproporcionale nga komunitetet më të varfra. Ndotja e ajrit është bërë një çështje kyçe në Evropë, me BE-në që është nën presion për të bërë më shumë për të trajtuar krizën në rritje të shëndetit publik./ e.t
