E inauguruar në fillim të këtij viti në kryeqytetin shqiptar, Piramida e Tiranës e rinovuar nga MVRDV është hapur për publikun si një qendër e re kulturore.
Monumenti brutalist fillimisht shërbeu si një muze kushtuar diktatorit komunist Enver Hoxha, dhe më vonë qëndroi si një arkitekturë fantazmë që mbushte njerëzit me emocione të përziera, shkruan artikulli i botuar në “Designboom”.
E hapur për herë të parë si muze në vitin 1988, Piramida e Tiranës që nga rënia e regjimit komunist u përdor si një stacion radio, klub nate, vend konferencash dhe gjatë Luftës së Kosovës 1999, një bazë për NATO-n.
Në dekadat e fundit, çështja se çfarë do të bëhej me ndërtesën ishte shumë e diskutueshme. Një studim i publikuar në vitin 2015, tregoi se shumica e shqiptarëve kundërshtuan prishjen e ndërtesës dhe në vitin 2017, kjo dëshirë u nderua kur qeveria njoftoi planet për të transformuar monolitin e betonit.
Ky premtim u realizua me ndihmën e Fondacionit Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim, AADF dhe Bashkisë së Tiranës, me vendimin për ta kthyer godinën në një mjedis edukues për të rinjtë shqiptarë.
Për shumë shqiptarë, Piramida e saporinovuar e Tiranës simbolizon fitoren mbi regjimin dhe dizajni i MVRDV u frymëzua nga mënyra se si ata e kishin rimarrë ndërtesën. Pas vdekjes së diktatorit të diktatorit Enver Hoxha, struktura kishte shërbyer prej kohësh si një vendtakim për të rinjtë e Tiranës, të cilët do të ngjiteshin mbi trarët e pjerrët dhe jo pa rrezik, do të rrëshqiteshin përsëri poshtë.
Tani, shkallët ngrihen në anët e pjerrëta, duke lejuar njerëzit e të gjitha moshave të ngjiten në majë të ndërtesës. Në anën perëndimore, një ashensor u jep akses në majë të Piramidës për ata që nuk mund të ngjitin shkallët, ndërsa një tra përfshin një pjesë të pjerrët ku njerëzit mund të rrëshqasin ende deri në fund.
Ndoshta një nga ndërhyrjet më intriguese të MVRDV-së janë shkallët e shtuara në piramidën e fasadave të pjerrëta të Tiranës, duke i lejuar shqiptarët të ecin në të gjithë ekspozitën e ish-diktatorit.
Krahas shqiptarëve që shijojnë pamjet e qytetit, Piramida u zbulua nga turistët edhe si një perlë e fshehur. Me samitin e parë të Procesit të Berlinit jashtë kufijve të BE-së organizuar më 16 tetor 2023 dhe inaugurimin zyrtar të godinës si një fakultet arsimor falas për adoleshentët shqiptarë nga TUMO në të njëjtën ditë, Piramida e Tiranës tashmë rikthehet zyrtarisht ndaj popullit.
Rreth gjysma e këtyre hapësirave strehon institucionin arsimor jofitimprurës TUMO Tirana, i cili ofron arsimim passhkollor falas për 12 deri në 18 vjeç në teknika të reja si softuer, robotikë, animacion, muzikë dhe film.
E themeluar në Armeni në vitin 2011 dhe që prej përhapjes në të gjithë Evropën, TUMO ndihmon në ofrimin e arsimit dhe mundësive që mund të jenë një mjet kundër “ikjes së trurit” që kërcënon ekonominë e vendeve si Shqipëria.
Gjysma tjetër e kutive me ngjyra janë të aksesueshme për publikun, ku strehohen hapësira me qira për kafene, restorante, zyra fillestare dhe laboratorë, hapësira në studio dhe më shumë.
Transformimi i Piramidës tregon se si një ndërtesë mund të bëhet e përshtatshme për një epokë të re duke ruajtur në të njëjtën kohë historinë e saj komplekse. Ajo tregon se ndërtesat historike brutaliste janë ideale për ripërdorim.
Qëndrueshmëria sociale është avancuar në përdorimin e ri të ndërtesës, me programin akademik që avancon arsimin dhe përgatit gjeneratën e ardhshme për sukses.
Projekti përputhet me disa Objektiva të Zhvillimit të Qëndrueshëm të vendosura nga Kombet e Bashkuara./ S.M
